VIÊM LOÉT DẠ DÀY

• ĐN: Là tổn thương viêm niêm mạc qua lớp cơ niêm. T/c mạn tính, dễ tái phát

1. N.nhân

2. Sinh bệnh học

2 nhóm yt tđ

• Gây loét:
  • HCl, pepsin
  • -Thuốc, rượu, HP
  • Dịch mật, lysolecithin
• Nhóm bảo vệ tế bào:
  • Lớp nhày, HCO3-
  • Lớp biểu mô bề mặt
  • Dòng máu tưới cho niêm mạc

3. LS

• Đau bụng thượng vị: âm ỉ à dữ dội, thành đợt
  • Loét hành tá tràng: đau lúc đói, sau ăn 2-3h, đau n` về đêm -> ăn hoặc dùng thuốc trung hòa dịch vị thì đỡ đau nhanh
  • Loét dạ dày: Tùy vị trị ổ loét, đau sau ăn, kém đáp ứng với ăn và thuốc antacid
• Cơ năng Nôn, buồn nôn, chán ăn, nóng rát, đầy bụng, sụt cân, ợ chua.
• Khám bụng: Ko có tr/c, +/- bụng chướng

4. Xét nghiệm:

• Chụp dạ dày có Barit: HA ổ đọng thuốc, biến dạng nếp gấp ở thân và phình vị dạ dày. +/- 1 phần phân biệt ổ loét và ung thư
• Nội soi dạ dày, tá tràng gtri nhất
• Chụp CT: Khi có nghi ngờ loét dò, thủng vào ổ bụng, ung thư
• Test tìm HP:
  • Ure test hoặc nuôi cấy HP từ mảnh sinh thiết
  • Tìm kháng thế HP trong máu
  • Test thở C¹³, C¹⁴. Tìm kháng nguyên của HP trong phân.
• Thăm dò acid dịch vị dạ dày
  • hút dịch vị lúc đói: đánh giá bài tiết, HCl, và pepsin
  • Dùng nghiệm pháp k.thich: Nghiệm pháp histamin hoặc insulin

5. CĐ

• XĐ: LS, nội soi
• Phân biệt:
  • Chậm tiêu giống loét:TC giống, nhưng soi bt
  • Trào ngược dạ dày thực quản: Nóng rát thượng vị, sau xg ức, lan lên ngực miệng à Nội soi phân biệt với loét DD
  • Viêm dạ dày cấp/ mạn. Ung thư dạ dày, sỏi túi mật, viêm tụy mạn

6. BC

• Xuất huyết tiêu hóa trên: thường gặp nhât
• Thủng ổ loét: gây viêm phúc mạc
• Ung thư hóa: ổ loét bờ cong nhỏ, môn vị hoặc tiền môn vị
• Hẹp môn vị: Loét hành tá tràng

7. ĐIỀU TRI

1. Các thuốc đtr:

• Trung hòa acid: T/d rất nhanh, ngắn nên dùng n` lần. Không nên dùng lâu
• Ức chế H2: Ranitidin: tranh chấp với Histidin tại receptor: T/d nhanh, ↑ pH rõ sau 1h và kiểm soát dịch vị ban đêm rất tốt
• PPI: Kn cao nhất trong kiểm soát dịch vị: Omeprazol, pantoprazol, lansoprazol, rabeprazol, esomeprazol.
• Sucralfat: hấp thu pepsin và dịch mật, ↑ bài tiết dich nhày và HCO3-, ↑ tổng hợp PG nội sinh, ↑ tưới máu và giúp hồi phục biểu mô bề mặt.
• Các anticholinergic: ít dùng
• Prostaglandin: Misoprostol, ít dùng

• Các thuốc kháng HP:
  • Bismusth: t/d trực tiếp lên VK làm ly giải chúng
  • KS: Amoxicilin, Metronidazol, Clarithromycin, Flouroquinolon…

2. Đtr kết hợp

• Chế độ sinh hoạt: ↓/ cai Thuốc lá, rượu, hạn chế stress tâm lý
• Thuốc đtri loét:
  • Antacid
    • Dùng liều nhỏ sau bữa ăn, cách 2-3h sau ăn, và 1 liều nhỏ trc khi ngủ:
    • Thuốc: Gastropulgite, Maalox, Phosphalugel, Muối Mg
  • Thuốc ức chế H2
    • Ranitidin ( Zantac): 300 mg, 1lần buổi sáng hoặc chia 2 lần sáng-tối.
    • Nizatidin (Axid): 300 mg (sáng)
    • Famotidin: 40mg ( sáng)
  • PPI
    • Omeprazol (Losec), Pantoprazol (Pantoloc), Esoprazol (Nexium): 40 mg
    • Lansoprazol (Lanzor): 30 mg, Rabeprazol (Pariet): 20 mg

• Uống 1 lần trc ăn sáng, hoăc thêm 1 liều trc ăn chiều.
  • Sucralfat: 1g x 3lần/ngày.

3. Đtr cụ thể:

• i. Loét do HP: Các phác đồ

• Kháng H2 hoặc PPI + Metronidazol hoặc Tinidazol + Amoxicilin
• Kháng H2 hoặc PPI/Clarithromycin hoặc Azithromycin/Amoxicilin
• Công thức đtr ban đầu:
  • (PPI + C_{500 +} A₁₀₀₀) x 2: dùng trong 7-14 ngày
  • (PPI + A₁₀₀₀ ) x 2: 5ngày liên tiếp à (PPI + C₅₀₀ + A₁₀₀₀ + M₅₀₀) x2: 5 ngày tiếp.
  • (PPI + A₁₀₀₀ ) x 2: 7ngày liên tiếp à (PPI + C₅₀₀ + A₁₀₀₀ + M₅₀₀) x2: 7 ngày tiếp.
  • PPI x 2 + (B + T₅₀₀ + M₂₅₀) x4: 10-14 ngày.
• Thất bại, áp dụng công thức đtr thứ 2:
  • PPI x 2 + (B +T₅₀₀) x4 + M₅₀₀ x3: 10-14 ngày
  • (PPI + A₁₀₀₀)x2 + L₅₀₀: 10 ngày
• Thất bại, áp dụng Công thức đtr thứ 3:
  • (PPI + B)x2 + 2 khánh sinh chọn từ KS đồ: 10 ngày
  • (PPI + B + A₅₀₀)x2 + L₅₀₀: 10 ngày
  • (PPI + R₁₅₀ + A₁₀₀₀) x 2: 14 ngày
• Loét do NSAID, corticoid và dự phòng: Dùng ức chế bơm proton
• Loét do stress: Ức chế bơm proton hoặc ức chế H2