Tăng áp lực tĩnh mạch cửa
ĐỊNH NGHĨA :
Tăng áp lực tĩnh mạch cửa được định nghĩa là một độ chênh áp của áp lực tĩnh mạch gan (HVPG) ≥ 6 mm Hg
≥ 10 mmHg → có ý nghĩa lâm sàng
NGUYÊN NHÂN :
?Trước gan
◦ Huyết khối tĩnh mạch cửa (Portal vein thrombosis)
◦ Huyết khối tĩnh mạch lách
?Tại gan
◦ Bệnh xơ gan ;(nguyên nhân phổ biến nhất của tăng áp lực tĩnh mạch cửa ở Mỹ)
◦ Bệnh sán máng (Hepatosplenic schistosomiasis)
?Sau gan
◦ Hội chứng Budd-Chiari
◦ Suy tim phải
◦ Viêm màng ngoài tim co thắt (Constrictive pericarditis)
ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG
? ↑ Dòng máu qua hệ thống cửa chủ
◦ Qua tĩnh mạch cạnh/ quanh rốn ( paraumbilical veins) và tĩnh mạch thượng vị → dấu hiệu cây cọ (caput medusae)
◦ Qua tĩnh mạch trực tràng→ trĩ (hemorrhoidal**)** hay giãn tĩnh mạch hậu môn trực tràng
◦ Qua các tĩnh mạch đáy vị và 1/3 dưới thực quản , dẫn đến:
• Giãn tĩnh mạch thực quản : nguy cơ đe dọa tính mạng xuất huyết do giãn tĩnh mạch thực quản ( nôn ra máu )
• Giãn tĩnh mạch dạ dày : đi cầu phân đen
◦ Lách to sung huyết (Congestive splenomegaly), theo sau là các triệu chứng thực thể của cường lách (ví dụ, giảm tiểu cầu (Thrombocytopenia )
◦ Cổ trướng dịch thấm (Transudative ascites)
CHẨN ĐOÁN
? Siêu âm
◦ Những phát hiện đặc trưng : hình thành xoang tĩnh mạch cửa
◦ Những phát hiện không đặc trưng: giãn tĩnh mạch cửa >13mm
◦ Gián tiếp chỉ định ↑ lưu lượng máu qua hệ thống cửa chủ sử dụng siêu âm Doppler
? Nội soi thực quản-dạ dày-tá tràng ( EGD ) : đánh giá và nếu cần, điều trị giãn tĩnh mạch thực quản
ĐIỀU TRỊ
? Nội khoa :
• Thuốc đầu tay : thuốc chẹn beta không chọn lọc
? Nối thông cửa chủ
• Nối thông cửa chủ trong gan qua tĩnh mạch cảnh ( TIPS hoặc TIPSS )
Chỉ định :
• Xuất huyết tiêu hóa trên dai dẳng, tái phát hoặc kháng trị do tăng áp lực tĩnh mạch cửa , ví dụ do giãn tĩnh mạch thực quản
• Cổ trướng kháng trị (Refractory ascites)
• Huyết khối cấp tính của tĩnh mạch cửa
Thủ thuật
• Đảm bảo dẫn lưu máu từ hệ thống cửa vào hệ thống tuần hoàn bắt cầu qua gan , do đó làm giảm áp lực cửa
Chống chỉ định
• Trước khi phát hiện bệnh não gan hoặc xơ gan (Child C): kết quả việc đặt Shunt làm gan giảm thải trừ amoniac và xấu đi của bệnh não gan.
