TRỞ THÀNH BÁC SĨ SẼ KHÓ LÀ ƯỚC MƠ CỦA NHỮNG GIA ĐÌNH KHÔNG CÓ NHIỀU ĐIỀU KIỆN
Học Y khoa để trở thành Bác sĩ ở Việt Nam đã, đang và sẽ tiệm cận xu hướng ở các quốc gia khác trên thế giới: Không phải là lựa chọn ưu tiên những gia đình nghèo hoặc không có điều kiện về tài chính.
1) Đầu tiên, muốn thành Bác sĩ phải học thật giỏi. Điểm vào trường Y ở ta đều là ở top trên. Trên thế giới cũng vậy, vào được trường Y đều phải là những học sinh xuất sắc.
2) Thời gian học kéo dài: Học Y khoa đòi hỏi mất nhiều thời gian hơn các ngành nghề khác: Học Y khoa (để trở thành Bác sĩ) mất 6 năm (trong khi cử nhân các trường khác mất chỉ 4-5 năm), học cả ngày cộng thêm đi trực liên miên ở các bệnh viện thực hành (nhiều trường chỉ học nửa ngày, có thực hành tốt nghiệp trong một thời gian ngắn).
Các ngành nghề khác học xong 4-5 năm là có thể đi làm, thậm chí thu nhập đủ nuôi sống bản thân và gia định. Trong khi đó sinh viên Y khoa học xong 6 năm vẫn chưa được đi làm, để có thể đi làm phải có chứng chỉ hành nghề, như vậy phải có học việc và xác nhận thời gian thực hành, hoặc chí ít là học thêm một khóa học 18 tháng để vừa có thêm kiến thức và kinh nghiệm, cũng như xác nhận thời gian đủ để xin chứng chỉ hành nghề. Tân bác sĩ nào dấn thân thêm thì học tiếp Bác sĩ nội trú. Dù học 18 tháng hay Bác sĩ nội trú thì hiện nay đều phải mất học phí, thậm chí là nhiều tiền, nên xác định là tiếp tục xin tiền đầu tư từ bố mẹ và gia đình.
Học thêm 18 tháng rồi đi xin được việc là mất tối tiểu 8 năm, nếu học nội trú thì mất 9 năm, nhưng đi làm chỉ được mức lương bậc 1 (hệ số 2.34) nhưng thời gian đầu lương tập sự cũng chỉ được 85% lương chính thức. Bác sĩ nội trú nếu may mắn hơn thì được lương bậc 2 (hệ số 2.67). Trước đây nhiều bệnh viện chỉ cho bác sĩ nội trú hệ số lương 2.34, bằng với các trường khác học 4 năm trong khi trong khi thời gian học gấp đôi hoặc hơn.
Trên thế giới, điển hình là ở Mỹ, muốn trở thành Bác sĩ được cấp chứng chỉ hành nghề phải học Bác sĩ nội trú, tổng cộng tối thiểu 11 năm, thậm chí có những ngành phải học tới 13 năm.
3) Học phí cao: Học phí học đại học và sau đại học ở các trường Y đều cao, nên sẽ là khó khăn cho những gia đình không có nhiều điều kiện. Ngoài học phí còn phải tính toán các khoản chi khác cho sinh hoạt và học hành ở các thành phố lớn. Gia đình có con cháu học Y sẽ xác định là phải nuôi con cháu mất tối thiểu 8-9 năm rồi mới được đi làm với mức thu nhập khởi đầu là thấp, chưa thể "hồi vốn" ngay.
4) Học và hành nghề xác định đều vất vả: Học cũng vất vả hơn nhiều trường khác, nhưng quá trình hành nghề cũng vất vả không kém. Làm việc trong điều kiện hiện nay còn nhiều thiếu thốn, căng thẳng, áp lực, trực trọt đêm hôm và ngày nghỉ, ít/không có nhiều thời gian dành cho bản thân và gia đình. Ngoài giờ và ngày nghỉ vẫn phải tranh thủ đi làm thêm để kiếm sống nuôi bản thân và gia đình.
Bản thân mình xuất thân từ nông thôn, gia đình cũng không khá giả gì, cũng mất hơn 10 năm từ khi bước chân vào trường khi cho đến khi học xong nội trú mới có thể đi làm, nên thực sự thấm và thấu hiểu nếu các em các cháu muốn học Y mà gia đình không có nhiều điều kiện về tài chính và chịu khó hy sinh.
Cho nên cũng như học Y trên thế giới, ngoài niềm đam mê, thì phải có điều kiện. Không nên lựa chọn Y khoa mà chưa tưởng tượng hết những khó khăn khi học và hành nghề sau này, cũng không nên cho con cháu học Y chỉ vì nhà mình và cả họ nhà mình chưa có ai làm nghề Y để có người "nhờ vả". Thực tế nhà có người làm bác sĩ cũng có khi không nhờ vả được quá nhiều. Cũng không nên cho con học Y chỉ vì nghĩ rằng các Bác sĩ dễ trở nên giàu có. Làm Bác sĩ giàu không hề dễ, trừ khi phải thật giỏi, và phải hy sinh rất nhiều thời gian cho cá nhân và gia đình. Nếu muốn, hãy tìm và học ngành nghề nào dễ kiếm sống. Bạn giàu và có điều kiện, hiện nay có thể lựa chọn các dịch vụ Y khoa tương xứng mà không nhất thiết phải nhờ vả cá nhân nào.
Khoác lên mình cái áo trắng, thoạt trông tưởng nhẹ nhàng, thanh thoát mà không phải vậy. Cả một trọng trách lớn lao sẽ đè nặng trên vai người Bác sĩ, vì đây là một nghề liên quan trực tiếp đến tính mạng con người.
Nên, đừng lựa chọn học Y khoa nếu như chưa tìm hiểu thực kỹ càng, biết lượng sức mình và gia đình mình, chỉ vì thấy thích, thấy oai hoặc theo xu thế.
Nhưng, trở thành Bác sĩ có khi vừa là cái duyên vừa là cái nợ.
THS BSNT Nguyen Van Thanh - BV Bach Mai
