Suy thượng thận do thuốc
E xin chào thầy ạ. E là học viên cũ của thầy đã ra trường. Nội chung nên bệnh nhân của e có tư vấn về thượng thận. E xin phép được hỏi thầy , mong thầy đừng buồn vì câu hỏi ngớ ngẩn ạ. Bn của e đang điều trị Huyết áp , thoái hoá chất trắng suy giáp nhẹ, hôm nọ xn Cortisol dưới Bạch Mai là 46,3 .Cô VA đã cho dùng Hydrocortison 0,5 viên/ tháng (chắc là ngày). Hôm qua e xn lại thì Cortisol lên 137,5. Vậy e xin phép được hỏi thầy là bn của e có cần duy trì thuốc nữa ko ạ. Và duy trì bao nhiêu lâu. E kính mong thầy cho e tý kiến thức. Nếu thầy buồn lòng vì các e thì kính mong thầy bỏ qua cho e với ạ. E xin cảm ơn thầy ạ (e ko dám gọi điện vì thầy rất bận)
Sent from my iPhone
Thứ 7 vừa rồi nhận được tin nhắn từ 1 bạn học trò nhưng bận quá nên hôm nay mới trả lời được. Vì câu hỏi này tôi nhận được khá thường xuyên nên xin phép bạn được trả lời public thế này.
Suy thượng thận do thuốc là bệnh lý khá phổ biến ở Việt Nam, chủ yếu do tình trạng lạm dụng Corticoid (toàn dân làm bác sỹ). Về nguyên tắc chẩn đoán xác định suy thượng thận phải nhờ vào test Synacthene nhưng do không có thuốc nên chẩn đoán dựa vào (1) tiền sử dung thuốc, (2) kiểu hình Cushing, (3) triệu chứng suy thượng thận, và (3) xét nghiệm tháy Cortisol máu giảm (mẫu ngẫu nhiên < 85 nmol/L) và có thể ACTH cũng giảm
Việc điều trị thay thế bằng Hydrocortisone (nhiều bạ hay viết nhầm là hydrocortisol) là cần thiết. Tuy nhiên đánh giá điều trị tốt hay không phụ thuộc nhiều vào lâm sàng người bệnh có đỡ mệt hay không, nhịp tim và huyết áp có ổn không. Còn xét nghiệm cortisol máu sẽ dao động rất nhiều (xem ảnh) và kết quả xét nghiệm 1 mẫu cortisol là không đủ để làm cơ sở kết luận bệnh đã ổn hay chưa cũng như có nên thay đổi liều thuốc hydrocortisone hay không
Trường hợp bệnh nhân của bạn dùng liều hydrocortisone rất thấp 5mg/ngày nên nguy cơ bị tác dụng phụ do thừa glucocorticoid là rất thấp. Vì vậy bạn nên cho người bệnh dùng tiếp và nếu sức khỏe của họ ổn, xét nghiệm lại cortisol máu (nếu được cả ACTH thì tốt) để quyết định. Cụ thể là:
- Nếu cortisol máu < 85 nmol/L: Chắc chắn còn suy thượng thận, phải tiếp tục điều trị
- Nếu cortisol máu = 85 – 275 nmol/L: Nghi còn suy thượng thận, nên tiếp tục dùng hydrocortisone
- Nếu cortisol máu = 276 - 500 nmol/L: Khả năng trục dưới đồi – yên – thượng thận đã phục hồi, có thể ngừng hydrocortisone
- Nếu cortisol máu > 500 nmol/L: An tâm ngừng hydrocortisone
Không biết “một tý kiến thức” như thế có đủ cho bạn bác sỹ này không. Dù sao tôi rất cảm động và vui mừng vì các bạn dám hỏi những câu hỏi thế này. Chắc chắn bạn sẽ tiến xa và là một bác sỹ giỏi, nhân hậu.
Cre: PGS Bảy
