Giới thiệu

Synap là chỗ tiếp nối giữa sợi trục của một nơron với một tế bào thần kinh khác hoặc với một tế bào đáp ứng khác (cơ, tuyến). Có hai loại synap là synap điện và synap hóa học. 

Tại các synap điện, dòng điện (dòng ion) lan truyền trực tiếp, nhanh từ tế bào này sang tế bào khác qua các khe nối giữa hai tế bào

Các synap hóa học bao gồm màng trước synap, khe synap và màng sau synap. Tín hiệu được dẫn truyền từ tế bào trước synap đến tế bào sau synap qua các hóa chất trung gian là các chất truyền đạt thần kinh

Giải phóng chất truyền đạt thần kinh

- Xung động thần kinh khử cực màng trước synap > mở các kênh Ca2+.
- Ca2+ vào bào tương cúc tận cùng, gắn với receptor ở màng trong cúc tận cùng, tăng ái lực và kéo các túi chứa chất truyền đạt thần kinh về màng trước synap.
- Các túi chứa chất truyền đạt thần kinh hoà màng với màng trước synap, giải phóng chất truyền đạt thần kinh.

- Mỗi điện thế hoạt động chỉ làm cho một vài bọc nhỏ giải phóng chất truyền đạt thần kinh.

Chất truyền đạt thần kinh khuếch tán qua khe synap

Tác dụng của chất truyền đạt thần kinh lên nơron sau synap

Receptor là protein kênh ion

Kích thích sau synap:hoạt hóa kênh natri, calci, ức chế mở kênh kali và/hoặc kênh clo
Ức chế  sau synap:hoạt hóacác kênh kali và/hoặc kênh clo, ức chế kênh natri

Receptor là các protein enzym

Tăng hay giảm số lượng, chất lượng các receptor kích thích hay ức chế

Số phận chất truyền đạt thần kinh

Được đưa trở lại cúc tận cùng để tái sử dụng.

Bị các enzym đặc hiệu phân hủy

Các yếu tố ảnh hưởng đến sự dẫn truyền xung động qua synap

- Oxy: Ngừng cung cấp oxy trong vài giây thì nơron sẽ ngừng hoạt động (phù não, nhũn não).
- pH tối thuận là 7,35-7,4.
+ Nhiễm kiềm (pH>7,4): Làm tăng tính hưng phấn nơron, tăng tốc độ dẫn truyền xung động, gây ra những cơn co giật (khi ghi EEG, nghiệm pháp thở tăng cường- tăng thải CO2 có thể làm xuất hiện các sóng bệnh lý).
+ Nhiễm toan (pH<7,2): Làm giảm hưng phấn nơron, giảm hoạt động nơron gây biểu hiện quên, lẫn, hôn mê... (bệnh nhân đái tháo đường hay có biểu hiện hôn mê do bị nhiễm toan ceton)
- Nhiệt độ tăng gây tăng chuyển hóa và co giật
- Các thuốc
+ Tăng tính hưng phấn do giảm ngưỡng kích thích: cafein, theophillin, theobromin.
+ Tăng hưng phấn do ức chế chất truyền đạt thần kinh: strychnin.
+ Tăng ngưỡng kích thích, giảm tính dẫn truyền qua synap: thuốc mê, thuốc tê.

Đặc điểm dẫn truyền xung động qua synap

- Dẫn truyền xung động theo một chiều

- Cường độ kích thích càng mạnh thì tần số xung động (điện thế hoạt động) càng cao

- Chậm synap: Cần nhiều thời gian cho nhiều quá trình

- Mỏi synap: Tần số xung phát lúc đầu rất lớn nhưng sau giảm dần kích thích liên tục do cạn kiệt chất truyền đạt thần kinh, bất hoạt dần các receptor, rối loạn sự phân bố các ion

Resource: Sinh Lý Học