LIỆT NỬA NGƯỜI Ở BỆNH NHÂN HẠ ĐƯỜNG HUYẾT 
Ngày qua, Tại khoa Cấp cứu mình có tiếp đón một bệnh nhân nữ 69 tuổi, vào viện vì lơ mơ sau dùng thuốc điều trị Đái tháo đường khoảng 1h (Diamicron MR 60mg và JanuMet 50/1000_ Một thuốc Sulfonylurea phóng thích duy trì, một thuốc ức chế DPP4 kết hợp Metformin).
Khi thăm khám, bệnh nhân hoàn toàn lơ mơ, gọi hỏi không trả lời, mắt mở tự nhiên kèm theo liệt hoàn toàn nửa người bên Phải, nhân trung và cơ mặt lệch nhẹ sang một bên. Dấu hiệu đồng tử mắt 2 bên bình thường. Các phản xạ cấu gạt bên nửa người bên Trái còn lại vẫn còn rất tốt.
Ngay lập tức trong đầu nghĩ ngay bệnh nhân có thể đang bị Đột quỵ não và cần phải chuyển bệnh nhân chuyển sang đơn vị Đột quỵ bên BV Đa Khoa để không mất thời gian vàng của bệnh nhân. Tuy nhiên, kết quả test đường máu mao mạch ngay lúc thăm khám là 2,1 mmol/l. Mình quyết định xử trí hạ đường huyết trước rồi mới xét chuyển BN đi (Vì hạ đường huyết vẫn có thể liệt nửa người, liệt thần kinh sọ mặc dù chưa gặp bao giờ mà chỉ có trong sách đã đọc [1] ).
Thật may mắn, sau khoảng 5 phút truyền Glucose bệnh nhân đã dần hồi phục vận động nửa người Phải. Sau 30 phút khi đường máu tăng lên thì bệnh nhân đã có thể hồi phục vận động nửa người Phải, dù nhận thức không gian, thời gian còn chậm chạp. Và sau hơn 1h thì bệnh nhân đã có thể vận động và nhận định đúng không gian, thời gian gần như bình thường.
Các tài liệu cho thấy tỷ lệ Liệt nửa người ở bệnh nhân hạ đường máu là hiếm gặp: 4,2% [2]. Thường gặp bên Phải hơn bên Trái (78% với 22%) và 58% các bệnh nhân có chỉ số đường máu < 1.6 mmol/l [3]. Cơ chế tổn thương não gây liệt nửa người khu trú vẫn chưa giải thích được, tuy nhiên nghiên cứu cho thấy các tổn thương não vùng chất trắng lan tỏa xuất hiện sớm [4].
Như vậy, sau ca lâm sàng này, bài học kinh nghiệm mà các thầy cô, sách vở đã dạy và viết lại được củng cố:
1. Những bệnh nhân rối loạn ý thức cần được thử đường máu càng sớm càng tốt để loại trừ hạ đường huyết
2. Mức độ nặng của hạ đường huyết không phụ thuộc vào con số đường máu của bệnh nhân.
3. Luôn phải thận trọng khi dùng thuốc điều trị Đái tháo đường nhóm Sulfonylurea cho bệnh nhân cao tuổi, dù là nhóm giải phóng duy trì.
Chúc mọi người ngày làm việc hiệu quả nhiều niềm vui! :D
Tài liệu tham khảo:
1. Bệnh học Nội Khoa 2020. Đại học Y Hà Nội 
2.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3410296/
3. Hypoglycemic Hemiplegia: Two Cases and a
Clinical Review. AHA Journals 1987
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28202818/