?Trực cấp cứu 27.9.2021,Cảm ơn ê kíp trực đã phối hợp xử trí kịp thời cấp cứu cho bệnh nhân.
?Ca lâm sàng hiếm gặp ?
?Bệnh nhân nữ 25 tuổi tiền sử khỏe mạnh vào viện do đau bụng vùng thượng vị và đại tiện phân đen ngày thứ 3,không ợ hơi ợ chua,người mệt nhiều.Tình trạng lúc nhập viện da xanh ,niêm mạc nhợt,mạch 100 lần /phút,huyết áp 90/60mmHg,hồng cầu 1,68T/L,HCT 15,3%,HGB 50 g/L,bệnh nhân được hồi sức truyền máu,nội soi dạ dày không thấy tổn thương,trong quá trình chuẩn bị nội soi đại tràng bệnh nhân đại tiện ra máu nâu đỏ mức độ nhiều ,hoa mắt chóng mặt,người mệt vã mồ hôi,Mạch 110 lần/Phút,Huyết áp 90/60 mmHg,chỉ định chụp cắt lớp vi tính có thuốc được đặt ra,kết quả thấy ổ bụng không có dịch,đoạn hồi tràng có diểm thoát thuốc vào lòng ruột thì động mạch và thì muộn.Bệnh nhân được chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa- chảy máu ruột non nghi hội chứng Dieulafoy,bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cấp cứu,ê kíp nội soi tiêu hóa chuẩn bị phối hợp cùng can thiệp,nội soi ổ bụng thám sát không thấy dịch và máu trong ổ bụng,ruột non đoạn hồi tràng và đại tràng nhiều dịch máu,cách góc hồi manh tràng 60 cm có túi thừa Meckel kích thước 1,5 x5cm,căng,không có biểu hiện viêm,các cơ quan khác không thấy tổn thương,cắt túi thừa Meckel được thực hiện,qua vị trí cắt, nội soi ống mềm kiểm tra toàn bộ ruột non không có tổn thương,hồi tràng và đại tràng có dịch máu đen cũ,mở túi thừa Meckel trong lòng nhiều máu cục, không có tổn thương viêm loét ,vị trí thân túi thừa có điểm mạch nhô lên khỏi niêm mạc kích thước 2 mm,có cục máu đông bám.
?Bàn luận
Dieulafoy là một bệnh lý tương đối hiếm gặp, được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1884. Tuy nhiên vào năm 1898, bệnh mới được bác sĩ người Pháp Georges Dieulafoy mô tả một cách cụ thể và chính xác, từ đó bệnh Dieulafoy được lấy theo tên ông. Bệnh Dieulafoy đặc trưng bởi vỡ, chảy máu một động mạch bất thường dưới niêm mạc, là nguyên nhân hiếm gặp gây xuất huyết đường tiêu hóa.Tỷ lệ tử vong 4-8%
• Tổn thương Dieulafoy là nguyên nhân gây chảy máu đường tiêu hóa không thể bỏ qua, gây ra khoảng 1,5% trường hợp xuất huyết đường tiêu hóa trên cấp tính và là nguyên nhân của khoảng 3,5% trường hợp xuất huyết hỗng tràng.Tỷ lệ nam: nữ 2: 1,vị trí thường gặp của tổn thương: 70% các tổn thương xảy ra ở dạ dày chủ yếu trong vòng 6 cm tính từ tâm vị và dọc theo bờ cong nhỏ dạ dày là vị trí thường gặp nhất. Các vị trí tổn thương thường gặp khác bao gồm tá tràng (15%), thực quản (8%).Tổn thương Dieulafoy ở túi thừa Meckel hiếm gặp và ở đại trực tràng rất hiếm.
Túi thừa Meckel là một phần còn lại của phôi thai của ống tiêu hóa, chúng xuất hiện ở khoảng 2% dân số ,nó thường dẫn đến chảy máu không đau hoặc đau bụng, nguy cơ biến chứng suốt đời là 4–40%, Nó được đặt theo tên của nhà giải phẫu học người Đức Johann Friedrich Meckel , (1781-1833), người đã mô tả giải phẫu và phôi học của nó vào năm 1809 Túi thừa Meckel được lót bằng niêm mạc không đồng nhất trong 60% các trường hợp:
• niêm mạc dạ dày ~ 62%
• tuyến tụy ~ 6%
• dạ dày và tuyến tụy ~ 5%
• hỗng tràng ~ 2%
• Tuyến Brunner ~ 2%
• dạ dày và tá tràng ~ 2%
mô dạ dày và mô tụy có thể tiết axit và kiềm có thể gây loét.
Trong trường hợp xuất huyết tiêu hóa mà không thấy dấu hiệu tổn thương của dạ dày và đại trực tràng,thì phải nghĩ đến xuất huyết tiêu hóa ở ruột non,nội soi ruột non được đặt ra để chẩn đoán và xử trí tổn thương với kẹp clip cầm máu,đốt điện,thắt vòng cao su…,khi nội soi không can thiệp được có thể phẫu thuật khâu cầm máu,cắt ruột hình chêm,cắt bỏ đoạn ruột,nút mạch can thiệp cũng có thể lựa chọn nhưng ít được báo cáo.Trong tổn thương Dieulafoy nội soi lần đầu thấy tổn thương dưới 40 % do đó cần kiên trì có thể soi lại nhiều lần,Khi không có nội soi bóng kép(balloon endoscopies) để nội soi ruột non hoặc nội soi không tiếp cận được việc lựa chọn chụp mạch hoặc chụp cắt lớp vi tính có tiêm thuốc cản quang là một lựa chọn thay thế.Trong trường hợp trên bệnh nhân mất máu cấp chúng tôi lựa chọn chụp cắt lớp vi tính có tiêm thuốc cản quanh để đánh giá tổn thương,thấy ổ bụng không có dịch có ổ thoát thuốc thành ruột non,nhưng không thấy rõ túi thừa do ruột non chứa nhiều dịch máu,phẫu thuật nội soi thám sát ổ bụng và nội soi ống mềm kiểm tra ruột non được thực hiện phối hợp,kiểm tra có túi thừa Meckel cách góc hồi manh tràng 60 cm,đưa túi thừa qua rốn cắt ngoài bụng kiểm tra trong túi thừa có nhiều máu cục và điểm mạch nhô lên khỏi niêm mạc kích thước 2mm,có cục máu đông bám,qua chỗ cắt túi thừa nội soi kiểm tra toàn bộ ruột non không có tổn thương khác.
Nguồn: Bs Quyết BV Xanh Pôn
Tài liệu tham khảo
1.https://journals.lww.com/ajg/Fulltext/2005/09001/Bleeding_Secondary_to_a_Meckel_s_Diverticulum_and.627.aspx
2. https://radiopaedia.org/articles/dieulafoy-lesion
3. https://radiopaedia.org/articles/meckel-diverticulum-3
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20883603/