**Kinh nghiệm tự tìm sách, báo, tài liệu khoa học**
Trong bài viết “***Thế giới tiền Sci-Hub***” (https://fb.com/380473999866105), tôi đã chia sẻ những cách tiếp cận sách, báo, tài liệu khoa học cách nay một hai thập niên, cũng như phân tích mô hình hoạt động của Sci-Hub - kho lưu trữ tài liệu miễn phí quen thuộc với những người làm nghiên cứu.
Trên nhiều diễn đàn, vẫn còn không ít bạn nhờ tìm giúp sách báo khoa học mặc dù những tài liệu cần tìm sẵn có trên Sci-Hub hay LibGen, rất dễ dàng tải xuống chỉ bằng vài click chuột. Một cách văn minh, chúng ta nên tự giúp mình trước khi đề nghị mọi người hỗ trợ. Chỉ khi nào đã cố gắng hết khả năng mà vẫn không tìm được tài liệu mình cần, ta mới nên làm phiền đến người khác.
Quỹ thời gian hàng ngày của mỗi người đều bằng nhau và chỉ có 24 giờ. Chúng ta không nên lạm dụng lòng tốt, công sức và thời gian của người khác trong những việc bản thân mình có thể tự làm được.
Một yêu cầu giúp đỡ sẽ có cơ hội nhận được phản hồi nhanh hơn và hiệu quả hơn nếu người cần hỗ trợ nói rõ đã thử những cách nào hay đã cố gắng tự giúp mình như thế nào mà vẫn chưa thành công. Điều này không chỉ đúng trong việc nhờ tải sách báo, tài liệu mà còn nên áp dụng chung cho những tình huống khác cần đến trợ giúp từ cộng đồng.
***
Lần này, tôi chia sẻ thêm một số kinh nghiệm tải sách, báo, tài liệu khoa học nhằm giúp những ai quan tâm tự lấy được tài liệu để chủ động trong việc tìm kiếm và bớt phải phụ thuộc hay làm phiền đến người khác.
Quy trình ngắn gọn như sau:
1. Nếu bạn cần tìm bài báo khoa học, hãy bắt đầu với **Sci-Hub** (gần 86 triệu bài báo tại https://sci-hub.se) hoặc **LibGen** (mục Scientific articles: http://libgen.is).
1. Nếu bạn cần tìm sách, hãy bắt đầu với **LibGen (Sci-Tech)** và **ZLibrary** (hơn 8 triệu đầu sách https://en.wikipedia.org/wiki/Z-Library) hoặc **Internet Archive** (gần 6 triệu đầu sách tại https://archive.org/details/books).
1. Nếu không tìm được tài liệu bạn cần trên các trang này, có thể thử tìm trên các kho lưu trữ như **ResearchGate**, **Academia.edu**, **Scribd**…
1. Nếu vẫn không tìm thấy, hãy thử tìm thêm từ một số nguồn khác: **PDF Drive** (hơn 80 triệu tài liệu tại https://www.pdfdrive.com), **AAAAARG** (http://aaaaarg.fail), **Memory of the World** (https://library.memoryoftheworld.org), **Mobilism** hoặc những nguồn được liệt kê tại đây: https://airtable.com/shrjkF2LcTpB2NqCw/tblEvDbsnM5AcOR6O
1. Sau khi đã thử hết các cách trên đây lẫn những phương án khác mà vẫn không hiệu quả, lúc đó bạn mới nên nhờ đến trợ giúp từ cộng đồng, chẳng hạn nhóm Ask for PDFs from People with Institutional Access, Nhóm Tải báo, Reddit r/Scholar (https://www.reddit.com/r/Scholar)...
Bạn cũng có thể liên hệ trực tiếp với tác giả cuốn sách hoặc bài báo để xin bản copy, mặc dù cách này tương đối tốn công sức và mất thời gian chờ đợi.
Những kinh nghiệm này lẫn hình minh họa dưới đây tham khảo từ nhóm Ask for PDFs from People with Institutional Access và được trình bày chi tiết tại đây: https://docs.google.com/document/d/1ZwWs8JOrlkrrqiHwkQSwc4_NM85Zbzc9t9ifQ1rHZgM
*
Tùy theo từng quốc gia, không phải nguồn tài liệu nào trên đây cũng hợp pháp, và việc có sử dụng những dịch vụ này hay không là lựa chọn cá nhân, đi kèm với nó là những trách nhiệm liên quan. Tôi chỉ chia sẻ để những ai đang cần tìm tài liệu có thể chủ động tự giúp mình, bớt phải phụ thuộc hay làm phiền đến người khác; còn các bạn tốt bụng, nhiệt tình, sẵn sàng hỗ trợ đồng nghiệp tải sách báo cũng bớt tốn thời gian và công sức vào những việc mà bản thân đồng nghiệp hoàn toàn có khả năng tự làm được.
Nguồn: Duong Tu
