Ngưng metformin (glucophage) trước can thiệp mạch vành hoặc phẫu thuật để tránh nhiễm toan lactic.
Metformin là một chất gây nhạy cảm với insulin được sử dụng trong hơn 50 năm, làm tăng sử dụng glucose ở ngoại vi và giảm giải phóng glucose ở gan. Ở những bệnh nhân thừa cân mắc bệnh tiểu đường type II, metformin đã được chứng minh là làm giảm tỷ lệ tử vong liên quan đến tim mạch và tiểu đường và được coi là thuốc hạ đường huyết đường uống được lựa chọn. Nó cũng được chỉ định để điều trị tình trạng kháng insulin của hội chứng buồng trứng đa nang. Metformin được thải trừ qua thận và có thời gian bán thải từ 1,5 đến 5 giờ. Metformin có sẵn dưới dạng thuốc mang nhãn hiệu Glucophage và Glucophage XR (phóng thích kéo dài) dạng viên nén và hỗn dịch. Nó cũng là thành phần trong 2 loại thuốc kết hợp Glucovance và Metaglip.
Nhiễm toan lactic là tình trạng nhiễm toan chuyển hóa có khoảng trống anion cao. Lactate được tạo ra bởi quá trình đường phân kỵ khí, và quá trình tiến triển toan lactic cần phải tổng hợp quá mức, chậm phân hủy hoặc cả 2 . Về mặt hóa học, metformin là một biguanide, một nhóm thuốc hạ đường huyết dạng uống. Ở nồng độ cao trong máu, metformin có khả năng tách đường phân oxy hóa và tạo ra nhiễm axit lactic nặng kháng trị
Nhiễm toan lactic liên quan đến metformin hiếm gặp (nguy cơ 1/1.000 đến 1/30.000 số ca hàng năm) nhưng có tỷ lệ tử vong là 50%. Nhiều trường hợp có thể ngăn ngừa được. Các tình huống có thể dẫn đến suy thận và tích lũy thuốc (ví dụ, phẫu thuật hoặc tiêm cản quang có iod chụp mạch hoặc CT) phải ngay lập tức ngừng sử dụng metformin. Các tình huống lâm sàng khác có thể dẫn đến vấn đề này ở bệnh nhân dùng metformin bao gồm sốc với giảm tưới máu mô (nhiễm trùng, tim, v.v.), thiếu oxy, bệnh gan và nghiện rượu. Theo hướng dẫn sử dụng sản phẩm, metformin chống chỉ định ở những bệnh nhân bị mất nước, bệnh thận, bệnh gan, suy tim sung huyết, uống quá nhiều rượu, nghiện rượu, cao tuổi (trừ khi đã được kiểm tra chức năng thận) và sắp phẫu thuật hoặc chuẩn bị chụp cản quang.
Đối với chụp XQ, nên ngừng metformin từ 24 đến 48 giờ trước khi làm thủ thuật, ngừng sử dụng trong 48 giờ và bắt đầu lại khi chức năng thận kiểm tra bình thường. Đối với bệnh nhân đang phẫu thuật, việc nhịn ăn trước phẫu thuật, giảm hấp thu calo sau phẫu thuật, và khả năng thiếu oxy chu phẫu và giảm tưới máu mô dẫn đến các khuyến cáo tương tự như đối với việc chụp cản quang, không nên bắt đầu dùng lại cho tới khi có thể bổ sung calo đường ăn uống.

-

GIỚI THIỆU VỀ METFORMIN 

Thuốc phổ biến nhất trên toàn thế giới để điều trị bệnh tiểu đường là thuốc metformin (Glumetza, Riomet, Glucophage, Fortamet). Metformin giúp kiểm soát lượng đường trong máu cao ở những người mắc bệnh tiểu đường type 2. Để đảm bảo thuốc đem lại tác dụng tốt nhất, người bệnh cần tuân thủ theo đúng hướng dẫn sử dụng thuốc.

1. Thuốc metformin có tác dụng gì?

Thuốc metformin là thuốc được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường type 2 hoặc ngăn ngừa sự tiến triển thành bệnh tiểu đường type 2 cho những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao (tiền đái tháo đường). Ngoài ra, metformin còn được sử dụng để điều trị hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), mặc dù chỉ định này không được chính thức chấp thuận.

Bệnh tiểu đường type 2 xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc lượng insulin tạo ra không thể hoạt động một cách bình thường, từ đó gây ra tình trạng tăng đường huyết.

Metformin không điều trị nguyên nhân cơ bản của bệnh tiểu đường. Thuốc chỉ điều trị các triệu chứng của bệnh bằng cách giảm lượng đường trong máu qua cơ chế:

• Giảm sản xuất glucose ở gan;
• Giảm hấp thụ glucose từ ruột;
• Cải thiện độ nhạy insulin ở các mô ngoại vi, tăng sự hấp thu của mô và sử dụng glucose.

Các tác dụng khác của metformin:

• Giảm lipid, giảm nồng độ chất béo trung tính trong máu;
• Giảm LDL- cholesterol xấu;
• Tăng HDL - cholesterol tốt;
• Có thể làm giảm sự thèm ăn dẫn đến giảm cân nhẹ.

Thuốc metformin thường được kê toa cho bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường khi chế độ ăn kiêng và tập thể dục không đủ để kiểm soát lượng đường trong máu của người bệnh. Đối với phụ nữ bị PCOS, thuốc metformin có thể kích thích rụng trứng.

Metformin là thuốc sử dụng theo đơn của bác sĩ, được bào chế dưới dạng viên nén hoặc dưới dạng chất lỏng uống với các hàm lượng khác nhau: thuốc metformin 500mg, thuốc metformin 850mg, thuốc metformin 1000mg...

SUGGESTED READINGS
Bailey CJ, Turner RC. Metformin. N Engl J Med, 1996;334: 574-579.
Brown JB, Pedula MS, Barzilay J, et al. Lactic acidosis rates in type 2 diabetes.
Diabetes Care 1998;21:1659-1663.
Nisbet JC, Sturtevant JM, Prins JB. Metformin and serious adverse events. MJA 2004;180:53-54.
Thomsen HS, Morcos SK. Contrast media and metformin: guidelines to diminish the risk of lactic acidosis in non-insulin-dependent diabetics after administration of contrast media. ESUR Contrast Media Safety Committee. Eur Radiol 1999;9:738-740