??GIẢI PHẪU TỦY SỐNG??
1️⃣ VỊ TRÍ⭕⭕
◽Nằm trong ống sống từ bờ trên đốt sống đội CI đến bờ dưới đốt sống thắt lưng LI hay bờ trên đốt sống thắt lưng LII, xung quanh tuỷ sống có màng tuỷ, tổ chức mỡ và các búi tĩnh mạch bao bọc.
2️⃣HÌNH THỂ NGOÀI⭕⭕
◽Tủy sống có hình trụ dẹt, màu trắng xám, dài 45cm ở nam và 42- 43cm ở nữ. Chiếm 2/3 trên cột sống và chia làm 4 phần:
▪️Cổ cho 8 đôi dây thần kinh cổ
▪️Ngực cho 12 đôi dây thần kinh ngực.
▪️Thắt lưng cho 5 đôi dây thần kinh thắt lưng.
▪️Nón tuỷ là phần tận cùng của tuỷ gai cho 5 đôi dây cùng và 1 đôi dây cụt.
◽Mỗi dây có 2 rễ:
▪️Rễ trước: rễ vận động.
▪️Rễ sau : rễ cảm giác, có hạch gai.
?️Hai rễ chập lại thành dây Thần Kinh sống, chui qua lỗ gian đốt sống ra ngoài.
◽Dây Thần Kinh sống chia làm hai ngành: ▪️Ngành sau: đi ra sau vận động các cơ rãnh sống và cảm giác vùng da gần cột sống.
▪️Ngành trước: Hợp thành các thân của đám rối như đám rối cổ, cánh tay, thắt lưng, cùng và cụt.
◽Ở vùng lưng vùng trước gọi là các dây Thần Kinh gian sườn.
◽Mỗi đoạn tuỷ có một đôi dây Thần Kinh sống : phải và trái, chi phối một vùng cơ thể về cảm giác và vận động.
◽Ở những đoạn tuỷ cổ trên, rễ các dây Thần Kinh sống đi ngang vì lỗ ghép gần chỗ phát sinh rễ nhưng càng xuống dưới thì các dây Thần Kinh sống càng đi chếch do dây chui qua lỗ ghép cách xa nơi phát sinh các rễ, đo đó ở trong ống sống các rễ càng xuống thấp càng dài.
◽Tủy sống có 2 chỗ phình:
▪️ Phình cổ: Tương ứng với đám rối Thần Kinh cổ và đám rối Thần Kinh cánh tay.
▪️Phình thắt lưng - cùng: Tương ứng với đám rối Thần Kinh thắt lưng - cùng.
◽Tuỷ sống có 2 đường cong: cong cổ và cong lưng làm cho tủy sống giống chữ S.
◽Mặt ngoài của tủy sống được chia lằm 2 nữa đều nhau bởi khe giữa ở trước và rãnh giữa ở sau.
◽Khe giữa: sâu, rộng.
◽Rãnh giữa: chỉ là 1 khe hẹp.
◽Mỗi nữa của tủy sống được chia làm 3 thừng:
▪️Thừng trước.
▪️Thừng bên.
▪️Thừng sau.
◽Giới hạn giữa 2 thừng sau và bên là rãnh bên sau, nơi các sợi của rễ lưng thần kinh gai sống đi vào tủy, giới hạn giữa thừng trước và thừng bên là rãnh bên trước, nơi các sợi rễ bụng của thần kinh gai sống từ tủy đi ra. Rễ lưng và rễ bụng sẽ chập vào nhau tạo ra dây thần kinh gai sống.
?Ngoài ra, ở phần tủy cổ và ngực trên còn có rãnh trung gian sau chia thừng sau ra làm 2 bó:
▪️Bó thon ở trong.
▪️Bó chêm ở ngoài.
◽Đầu dưới tủy sống nhọn gọi là nón cùng, ở đầu nón có dây cùng đi từ nón cùng đến xương cụt
3️⃣ HÌNH THỂ TRONG⭕⭕
?️Ống trung tâm: là ống nhỏ, không chứa dịch não tuỷ, nằm giữa tuỷ chạy suốt chiều dài tuỷ gai. Ở trên ống thông với não thất IV thuộc trám não và ở dưới phình ra tạo thành tuỷ thất tận cùng nằm trong phần dưới của nón tuỷ. Sau đó ống thu hẹp lại và tận hết trong đầu trên của dây tận cùng.
?️Chất xám: gồm 3 cột: cột trước, cột bên và cột sau . Các cột tạo hình chữ H trên thiết đồ. Nét ngang giữa gọi là chất trung gian trung tâm chứa ống trung tâm mà ở hai đầu nét đổi tên thành chất trung gian bên. Nét dọc gồm 3 sừng : trước, sau, bên.
?Sừng trước: thường có hình tứ giác, tách ra rễ bụng dây thần kinh gai. Sừng trước có hai cột nhân trước ngoài và trước trong.
?Sừng bên: Từ C8 đến L2- L3. ở bờ ngoài của sừng bên, giới hạn giữa chất xám và chất trắng không rõ ràng do sự hiện diện của cấu tạo lưới. Từ C8 đến L2 có cột nhân trung gian bên thuộc phần thần kinh giao cảm và ở các đoạn tuỷ cùng: S2, S3, S4 có cột nhân tự chủ thuộc phần thần kinh đối giao cảm.
?Sừng sau: chỗ phình rộng của sừng được chiếm bởi một chất keo, kế tiếp là đầu sừng hay đỉnh sừng sau. Chất xám của tuỷ chủ yếu do các nhân tập hợp lại. Nhân của chất xám gồm các thân tế bào thần kinh tập hợp nằm trong các sừng. Ở bờ trong của nhân sừng sau có một nhân hiện diện khá rõ từ C8 đến L2 gọi là nhân ngực, trạm dừng đầu tiên của bó gai tiểu não sau.
?️Chất trắng: bao quanh chất xám và gồm có hai nửa nối với nhau ở phía trước chất trung gian trung tâm bởi mép trắng. Mỗi nửa này chia làm 3 thừng: trước, bên và sau. Chất trắng tạo nên bởi các bó hoặc dải sợi dẫn truyền thần kinh có bao myêlin và chia làm 3 nhóm sợi:
▪️Các sợi vận động ly tâm đi từ não xuống.
▪️Các sợi Cảm giác hướng tâm đi lên não.
▪️Các sợi Liên hợp nỗi các tầng tuỷ với nhau.
BSNT Nguyễn Huy Thông
Luyện Thi Bác Sĩ Nội Trú Y Hà Nội
