??GIẢI PHẪU ĐẠI NÃO ??
HAPPY NEW YEAR 2021
✅✅ĐẠI CƯƠNG:✅✅
- Đại não được chia thành 2 bán cầu nhờ khe não dọc.
- Mổi bán cầu đại não có 3 mặt: mặt trên ngoài, mặt sau trong và mặt dưới.
- Bề mặt mỗi bán cầu có các rãnh gian thùy và các rãnh gian hồi, chia bán cầu đại não thành các thùy và các hồi não.
1️⃣ MẶT TRÊN NGOÀI ĐẠI NÃO.‼
?Là mặt nằm lồi, nằm sát vào vòm sọ.
?Có 2 rãnh tương đối có định:
- Rãnh trung tâm: đi từ phần 3 bờ trên bán cầu, chạy chếch xuống dưới và ra trước.
- Rãnh bên: đi từ bờ dưới bán cầu, chạy chếch lên trên và ra sau.
1 rãnh ít cố định: - Rãnh đỉnh chẩm ngoài. Rất ngắn nằm thẳng góc với phần 3 sau bờ trên bán cầu.
=> 3 Rãnh này chia mặt trên ngoài thành 4 thùy: trán, thái dương, chẩm, đỉnh.
Đoạn đầu của rãnh bên sâu tách ra 3 trẽ: trước, lên, sau giới hạn nên 3 nắp: trán, trán đỉnh, thái dương.
❇Thùy trán.
- Nằm trước rãnh trung tâm và trên rãnh bên, có đầu trước gọi là cực trán.
- 3 rãnh (trước trung tâm, trán trên, trán dưới) chia mặt thùy thành 4 hồi: trước trung tâm, trán trên, trán giữa, trán dưới.
❇Thùy thái dương.
- Nắm dưới rãnh bên, trước thùy chẩm có đầu trước là cực thái dương.
- 2 rãnh (thái dương trên và dưới) chia mặt ngoài thùy thành 3 hồi: thái dương trên, giữa và dưới.
- Mặt trên của thùy, thuộc thành dưới rãnh bên có nhiều rãnh thái dương ngang giới hạn nên các hồi thái dương ngang.
❇Thùy chẩm.
- Đầu sau là cực chẩm.
- Giới hạn là một đường nối từ khuyết trước chẩm đến rãnh đỉnh chẩm ngoài.
- Rãnh chẩm ngang chia mặt ngoài thúy thành 2 hồi: chẩm trên và dưới.
❇Thùy đỉnh.
- Nằm ở trên và ôm lấy đầu sau rãnh bên: nằm giữa thùy trán phía trước và thùy chẩm phía sau.
- 2 rãnh (sau trung tâm, gian đỉnh) chia thùy đỉnh: hồi sau trung tâm, 2 tiểu thùy đỉnh trên và dưới.
- Dưới tiểu thùy não dưới có 2 hồi: hồi trên viền, hồi góc.
❇Thùy đảo.
- Các hồi của thùy đảo xếp thành hình tam giác mà đỉnh ở dưới, nơi này tiếp nối với liềm nối thùy trán với cực thái dương gọi là thềm thùy đảo.
- Có 2 rãnh:
o Rãnh trung tâm đảo chạy từ đỉnh chếch lên trên sau, phân cách ở trước rãnh là các hồi đảo ngắn và sau là một hồi đảo dài.
o Rãnh vòng đảo chạy vòng quanh các hồi, phân cách chúng với các thùy não xung quanh
2️⃣MẶT TRONG.‼
- Rãnh thể chai chạy viền sát bờ trên thể chai.
- Rãnh đai giới hạn mặt lưng của hồi đai, khi chạy đến vùng lồi thể chai thì quặt lên tạo thành trẽ viền tận hết ở bờ trên bán cầu.
- Rãnh dưới đỉnh nối tiếp đầu sau của rãnh đai - chia mặt trong não thanh 2 phần: dưới là hồi gai, phần trên từ trước ra sau gồm:
o Hồi trán trong. Là mặt trong của hồi trán trên.
o Tiểu thùy tráng trung tâm. Là phần nhô của 2 hồi trước và sau trung tâm.
o Hồi trước chêm. Thuộc tiểu thùy đỉnh trên.
o Phần chêm. Thuộc đỉnh chẩm
- Rãnh đỉnh chẩm đi từ bờ trên phần ba sau bán cầu chạy chếch xuống dưới ra trước, tận hết khi tiếp nối với rãnh cựa.
- Rãnh hải mã tiếp tục đầu sau của rãnh thể chai vòng xuống dưới phân cách hồi răng ở trong và hồi cạnh hải mã ở ngoài.
3️⃣MẶT DƯỚI.‼
?Gồm 2 phần được ngăn cách bởi đầu của rãnh bên ở mặt dưới bán cầu:
- Phần thái dương chẩm:
o Hồi cạnh hải mã: đầu trước – móc hãi mã, phần sau – hồi lưỡi. Trước móc là rãnh mũi và phía ngoài hồi là rãnh bên phụ.
o Hồi chẩm thái dương trong và ngoài được ngăn cách bởi rãnh thái dương.
- Phần ổ mắt:
o Bao gồm hồi thẳng ở trong và hồi ổ mắt ở ngoài.
o Ngăn cách 2 hồi này có rãnh khứu.
o Ngăn cách giữa các hồi của ổ mắt là các rãnh ổ mắt.
o Một phần cựu đoan não: khứu não gồm có hành khứu, dải khứu, tam giác khứu (được cấu tạo bởi ba vân khứu).
o Hồi đai, hồi hải mã và vùng dưới chai tạo thành một hồi lớn vòng quanh các mép gian bán cầu đại não gọi là hồi viền.
o Ngoài ra, nằm sát mặt trên của thể chai còn có hồi não đã cằn cỗi, đó là hồi nội viền, phần trung ương của khứu não, gồm có các dải xám, hồi răng, hải mã, thể hạnh nhân.
4️⃣CÁC MÉP GIAN BÁN CẦU ĐẠI NÃO.‼
❇Thể chai.
- Là một mảnh chất trắng
- Gồm 4 phần: mỏ, gối ,thân, lồi thể chai được tạo nên bởi các sợi ngang thuộc về các dải thần kinh mép nối liền hai vỏ bán cầu đại não với nhau.
❇Vòm não.
- Là một vòm chất trắng hình tam giác chạy uốn quanh trên nhân đuôi và đồi thị.
- Gồm có một thân, hai cột ở trước và hai trụ ở sau.
- Cấu tạo bởi các sợi đi từ hải mã đến thể vú của vùng hạ đồi. ngoài ra, ở hai trụ sau có các sợi nối liền tạo nên mép vòm não.
❇Mép trước.
- Thuộc thành trước não thất 3.
- Được chia thành 2 thành phần:
o Phần trước nhỏ gồm các thớ nối liền hai thành khứu.
o Phần sau lớn gồm các sợi chất trắng chạy ngang qua lá tận cùng, nối liền hai hồi thái dương giữa ở hai bên bán cầu.
❇Vách trong suốt.
- Gồm hai lá và một ổ nằm trên mặt phẳng dọc giữa nối liền từ thể chai đến vòm não tạo nên thành trong của hai não thất bên.
5️⃣CHẤT TRẮNG?????
?Chiếm tất cả những khoảng nằm ở giữa vỏ đại não, não thất bên và các nhân bên, gồm 3 loại bó:
❇Bó tỏa đứng.
- Gồm các sợi đến và đi xuất phát từ tất cả các phần của vỏ não đi vào bên trong. ở đây chúng tỏa ra thành vành tia và ở dưới hội tụ lại tạo thành bao trong.
- Bao trong có đỉnh hướng vào trong gọi là gối và hai cành gọi là trụ trước, trụ sau.
- Trụ trước nằm giữa nhân bèo và nhân đuôi.
- Trụ sau nằm giữa nhân bèo và đồi thị.
- Phần dưới trụ sau còn chia thành 2 phần:
o Phần sau bèo bên trong có các tia thị giác đi từ thể gối ngoài đến vỏ khe cựa.
o Phần dưới bèo của bao trong có chứa tia thính giác đi từ thể gối trong đến vỏ thái dương.
❇Bó liên hợp dọc: Phát triển rất mạnh ở não người.
- Bó có thể chỉ chạy trong lớp vỏ xám (thớ trong vỏ) hoặc vào trong chất trắng (thớ dưới vỏ).
- Bó dưới vỏ chia làm 2 nhóm:
o Nhóm sợi ngắn hay sợi cung đại não nối các phần não kế cận nhau trong một thùy.
o Nhóm sợi dài nối các thùy khác nhau trong 1 bán cầu.
❇Bó liên hợp ngang:
- Thuộc về mép gian bán cầu đại não.
- Gồm mép trước và thể chai.
- Ở hai bên thể chai, các thớ tỏa rộng tạo thành tia thể chai đi đến khắp các vùng của vỏ não.
6️⃣CHẤT XÁM⭕⭕⭕⭕⭕⭕⭕
❇Các nhân nền:
- Thể vân gồm:
o Nhân đuôi là khối chất xám uốn cong quanh đồi thị gồm: đầu, thân, đuôi. Đuôi tận hết ở thể hạnh nhân.
o Nhân bèo có hình tam giác: chia làm 2 khối bởi lá tủy ngoài.
• Khối ngoài lớn là bèo sẫm và khối nhỏ hơn là cầu nhạt.
• Cầu nhạt lại được chia làm 2 phần nhỏ bởi lá tủy trong.
- Nhân trước tường: là nhân tách ra từ vỏ thùy đảo.
- Thể hạnh nhân nằm trong móc hải mã trước đuôi nhân đuôi, chức năng thuộc về đường khứu giác.
❇Vỏ đại não:
- Các vùng vỏ cảm giác chính: nhận các sợi thị vỏ từ các trạm nhân đặc biệt của đồi thị, gồm:
o Vùng cảm giác nhân thể ở hồi sau trung tâm.
o Vùng thị giác ở hai bên khe cựa.
o Vùng thính giác ở hồi thái dương ngang.
o Vùng vị giác dường như ở nắp đỉnh thuộc hồi sau trung tâm.
o Vùng khứu giác quanh thể hạnh nhân của móc hải mã.
o Vùng tiền đình dường như ở cực thái dương.
?Nằm kế cận các vùng cảm giác chính này còn có các vùng cảm giác phụ, diện tích thường nhỏ hơn và nếu tổn thương chỉ gây rối loạn cảm giác nhẹ.
___
Nguồn: Cập nhật kiến thức y học
#nguyễnhuythông
#nguyễnđứcnghĩa
#giảiphẫu
#ônthinộitrú
#yhànội
