CHÊNH LỆCH ÁP SUẤT RIÊNG PHẦN OXY PHẾ NANG – ĐỘNG MẠCH (A-a O2 gradient)

Bài này dành cho các bạn yêu khí máu 

Chênh lệch oxy phế nang- động mạch (A-a gradient) là phép đo sự khác biệt giữa nồng độ oxy trong phế nang và nồng độ oxy trong máu động mạch.

Nó có thể được sử dụng để chẩn đoán nguyên nhân của tình trạng thiếu oxy máu.

Ví dụ, khi leo lên cao (núi) hoặc giảm thông khí mà nhu mô phổi hoàn toàn bình thường, gradient A-a phải nằm trong giới hạn bình thường.

Ngược lại, ở những người có rối loạn khuếch tán, thông khí/tưới máu không phù hợp, hoặc shunting từ phải sang trái, oxy không được chuyển giao hiệu quả từ phế nang sang máu dẫn đến tăng gradient A-a 

A-a gradient = PAO2 - PaO2

* PAO2 = PO2 phế nang (tính từ phương trình khí phế nang)
* PaO2 = PO2 động mạch (đo trong khí máu động mạch)

PAO2:
(PB - PH2O) * FiO2 - (PaCO2 / RQ)

Trong đó
PB = Áp suất khí quyển
PH2O = Áp suất hơi nước, 47 mmHg
FiO2 = nồng độ O2 trong không khí hít vào, ở không khí trong phòng = 21% hoặc 0,21

PaCO2 có thể đo từ ABG. Trong trường hợp này, đối với người bình thường, giả sử là 40 mmHg

RQ là hệ số hô hấp, hoặc tỷ lệ trao đổi khí; bình thường là 0.8

PAO2 - PaO2
= [(760 - 47) * FiO2 - PaCO2 / 0,8] - PaO2
= [150 - PaCO2 / 0,8] - PaO2

* Chú thích:
Ở mực nước biển, trong không khí trong phòng, không khí ẩm thường là khoảng 150 mmHg

Vì vậy, trong trường hợp này
PAO2 = 150 - 40 / 0,8 = 100 mmHg

PaO2
PaO2 có thể được tính từ ABG.
Sẽ có sự suy giảm PaO 2 khi tăng theo độ tuổi.
Sự sụt giảm PaO2 theo lứa tuổi có thể liên quan tới tăng V / Q không phù hợp

Mối quan hệ / công thức để ước tính PaO2 liên quan đến tuổi tác được Sorbini và cộng sự nghiên cứu kể từ năm 1968.

PaO2 = 109 - 0,43 * tuổi (tính theo năm)

Nói cách khác, Sorbini và cộng sự, đã phát hiện suy giảm theo độ tuổi là 0,43 mm Hg / tuổi

 A-a Gradient bình thường
A-a Gradient  bình thường dưới 10 mmHg, nhưng có thể dao động từ 5-20 mmHg.

Thông thường, A-a gradient tăng theo độ tuổi.

1. A-a gradient bình thường phải nhỏ hơn (tuổi của bệnh nhân chia cho 4) + 4.
Ví dụ:
Tuổi: 36 tuổi
gradient A-a thông thường phải là: 36/4 + 4 = 13

Chú thích:
A-a gradient luôn luôn dương bởi vì không có gradient này, oxy sẽ không di chuyển ra khỏi phổi, xuyên qua màng phế nang-mao mạch và đi vào máu. (Hãy nhớ rằng khí luôn luôn di chuyển từ một khu vực áp suất cao đến một khu vực áp suất thấp hơn).

A-a gradient cũng có thể tăng trong điều kiện bình thường như tuổi cao, béo phì, nằm ngửa và gắng sức 

Nguyên nhân gây thiếu oxy CÓ tăng A-a gradient:
1. Giảm khuếch tán
2. V / Q không phù hợp
3. Shunting

Nguyên nhân gây thiếu oxy KHÔNG tăng A-a gradient:
1. giảm thông khí phế năng
https://www.mdcalc.com/a-a-o2-gradient
2. FiO2 thấp (FiO2 <21%)