TRÀN KHÍ MANG PHỔI

Dịch tế: thường gặp ở nam >40 tuổi, nam/nữ = 5/1.
Bệnh sinh:
- Áp lực khoang màng phổi: Sinh lý
Hậu quả của TKMP
- ↓ dung tích sống, và áp lực oxy máu ĐM.
- Nếu trc đó phổi bn btà chịu đựng đc
- Có bệnh lý mạn tính: gây suy hô hấp, toan máu
- ↓ PaO2 , mở shunt giải phẫu (???). Tràn khí <25% thể tích ngực thì shunt không ↑

Người cao gầy, gặp lúc trẻ ( 20-40), xảy ra sau gắng sức hoặc vđ mạnh. Thường do vỡ các bóng khí bẩm sinh hoặc dị tật hoặc vtri có tổn thương thực thể trc đó.

Áp xe phổi, Hang lao phổi, Nhồi máu phổi, xơ hóa kén, giãn phế nang, bệnh ác tính, sarcoidose, xơ hóa lan tỏa. 1 số NN qtrong khác:
Hen phế quản: Xảy ra lúc có cơn Hen, khó thở ↑. Nghe phổi có ran không đều/ im lặng à Dễ nhầm với cơn hen ác tính
COPD: Tiên lượng nặng, tỷ lệ tái phát cao
Theo chu kỳ kinh nguyệt: Có ts lạc nội mạc tử cung, chủ yếu bên phả ( 30-40 tuổi)
Bụi phổi: Bụi silic, thường TKMP khư trú
Nhiễm ký sinh trùng phổi: Vỡ u nang bào sán. Gây viêm mủ MP
Do chấn thương, vết thương ngực
Do thủ thuật: chọc hút mp, thông khí ntao áp lực dương, nội soi màng phổi, sinh thiết nội soi.

TKMP mở: thông thương bên ngoài- trong, thử piston dao động theo nhịp thở
TKMP kín: Áp lực MP còn âm tính ( Do thủng lá tạng) : piston bị hút vào trong
TKMP dưới áp lực: Khí vào đc ko ra đc, piston bị đẩy mạnh. LS: Tim mạch , huyết động xấu đi nhanh ( CHÚ Ý: ở BN thở máy: đột ngột tình trạng xấu đi à nghĩ đến ngay)

Đau ( đột ngột, như dao đâm, khư trú), Khó thở tùy mức độ ( ↑ khi hít sâu), Ho khan.
Toàn thân tím tái, thở nhanh, mạch nhanh
Khám: Tam chứng Galiard, lồng ngực mất cân xứng, kém di động theo NT

XQ phổi: Khoang gian sườn giãn rộng, cơ quan lân cận bị đè đẩy, hình ảnh mất vân phổi (quá sáng) đi kèm với lá tạng. Chú ý khi TKMP n`, rốn phổi co rúm lại, dễ nhầm.
Khí máu ĐM: Tùy mức độ tràn khí, time và bệnh lý nền của BN, thường PaO2 ↓ nhẹ. Khi có bệnh lý nền: PaO2 < 55 mmHg, PaCO2 >50.
CT ngực: TH khó CĐ. Tìm n.nhân. Đánh giá tổn thương phối hợp. Định vị trí chọc dò.

XĐ :LS +CLS
Phân biệt: + Kén khí lớn trong nhu mô phổi ( xh từ trc, góc tiếp giáp với thành ngực là góc nhọn)

+ Giãn phế nang nặng: BN có SHH mạn tính , trường phổi quá sáng 2 bên, còn thấy nhu phổi sát thành ngực

+ Giả tràn khí: Nếp da, bóng vú ở nữ

Thở oxy: TKMP tự phát nguyên phát, lượng khí ít ( <15% phế trường, chiều ngang <2cm) à Không cần hút dẫn lưu, thở oxy 2-3l/p trong 2,3 ngày rồi chụp XQ ktra. Phải TD LS cẩn thận
Chọc hút đơn thuần: Áp dụng cho TKMP nguyên phát >15%, chiều ngang >2cm. TKMP sau các thủ thuật ( lượng khí <15%):
- Dùng kim nhỏ, mỗi lần 50ml. Nếu hút đc 4 lít mà vẫn còn à Mở màng phổi, hoặc:
- Dùng kim luồn nối với bơm 50 ml, hút hết khí, kẹp lại 12h à chụp ktra hết thì rút. Hoặc:
- Đạt catherter vào khoang MP: Hút áp lực âm 20 cm H2O liên tục đến hết à Kẹp 24h, chụp ktra lại

Mở màng phổi, đặt ống dẫn lưu:
- Chỉ định: TK áp lực dương, TK thứ phát do bệnh lý, TK do chấn thương, sau thông khí nhân tạo, tràn khí – dịch kết hợp. Hoặc TK tiên phát mức độ n` hoặc dtri thất bai
- Tiến hành: Xem sgk: Hút áp lưc 20cm H20, dùng van Heimlich để tránh phù phổi do giãn nở nhanh.Ktra sau 24h bằng LS, XQ rồi rút dẫn lưu.
- Nếu sau 5 ngày vẫn ra khí là thất bai à Nội soi MP can thiệp, gây dính,cắt đốt bóng khí
Dự phòng tái phát
- Chỉ định: TK nguyên phát đã tái phát 2 lần trở lên, TK sau bệnh lý nền, hình ảnh bóng kén khí lớn trên XQ hoặc CT
- Sử dụng bột talc hoặc povidin: Cụ thể sgk
Mở lồng ngực: Khi nội soi thất bại hoặc ko có thiết bịà cắt đốt khâu + gây dính

TK- tràn dịch: Mở màng phổi hút dẫn lưu kín à Thất bại: Nội soi can thiệp hoặc phẫu thuật
TK áp lực dương: Chọc kim KLS 2 ngay để cấp cứu à Mở màng phổi dẫn lưu
Do thủ thuật: SGK

Đăng ký ngay!