Viêm tụy cấp do thuốc

Kết luận:

- Tỉ lệ mắc viêm tụy cấp do thuốc là 0,1% -  2,0% tống số ca viêm tụy cấp.

- Có trên 100 loại thuốc đã được ghi nhận gây ra viêm tụy cấp trong y văn. Các thuốc được phân nhóm (Ia, Ib, Ic, II, III, IV) dựa trên số lượng ca lâm sàng đã được báo cáo, việc tái xuất hiện viêm tụy cấp khi tái dùng thuốc và loại trừ các nguyên nhân không do thuốc khác.

- Chẩn đoán viêm tụy cấp do thuốc = viêm tụy cấp + xác định nguyên nhân liên quan đến thuốc.

- Có nhiều tác giả đưa ra cách xác định nguyên nhân liên quan đến thuốc, đều dựa trên 3 yếu tố: Đặc điểm thời gian dùng thuốc có liên quan đến sự khởi phát bệnh, tình trạng viêm tụy cải thiện khi dừng thuốc và viêm tụy tái diễn khi tái sử dụng thuốc.

- 9 nguyên nhân cần được loại trừ khi chẩn đoán viêm tụy cấp do thuốc: 

+ Nguyên nhân từ đường mật

+ Rượu

+ Bất thường giải phẫu

+ Tăng triglycerid

+ Tăng calci máu

+ Nhiễm trùng

+ Chấn thương, sau phẫu thuật

+ Nguyên nhân di truyền (thường gặp ở trẻ em)

+ Bệnh lý tự miễn

- Trong số trên 100 loại thuốc được ghi nhận gây viêm tụy cấp, chỉ có 24 loại được chứng minh gây ra viêm tụy cấp thông qua cơ chế làm tăng triglycerid [Bảng 1]

Bảng 1. 24 loại thuốc gây ra viêm tụy cấp thông qua cơ chế làm tăng triglycerid.

- Nghiên cứu phân tích 1.060 ca viêm tụy cấp do thuốc, cho thấy:

+ 10 loại thuốc thường gây viêm tụy cấp nhất là [Bảng 2].

Bảng 2. 10 loại thuốc thường gây viêm tụy cấp nhất.

+ Nhóm viêm tụy cấp do thuốc (n = 1.060) có tỉ lệ từ vong (7,3% so với 2.2%, p < 0.001) và tỉ lệ mắc viêm tụy cấp nặng (18,41 so với5,43, p < 0.001) cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm viêm tụy cấp do các nguyên nhân khác (n = 1.225).

Tài liệu tham khảo

1. Wolfe D, Kanji S,Yazdi F, et al. Methods for the early detection of drug-induced pancreatitis: a systematic review of the literature. BMJ Open 2019;9:e027451. 

2. Wolfe D, Kanji S, Yazdi F, Barbeau P, Rice D, Beck A, et al. (2020) Drug induced pancreatitis: A systematic review of case reports to determine potential drug associations. 

3. Elkhouly MA, Salazar MJ, Simons-Linares CR. Hypertriglyceridemia-Associated Drug-Induced Acute Pancreatitis. Pancreas. 2019 Jan;48

4. Meczker, Á., Hanák, L., Párniczky, A., Szentesi, A., Erőss, B., Hegyi, P., & Hungarian Pancreatic Study Group (2020). Analysis of 1060 Cases of Drug-Induced Acute Pancreatitis. Gastroenterology