🌀 Tiếp Cận Chóng Mặt
Chóng mặt = cảm giác xoay tròn hoặc chuyển động. Phân biệt nguyên nhân trung ương và ngoại biên sớm.
⸻
🔴 Nguyên Nhân Trung Ương
Dấu hiệu:
• Rung giật nhãn cầu thay đổi hướng
• Mất thăng bằng nghiêm trọng
• Triệu chứng thần kinh
🧠 Nguyên nhân:
➊ Đau nửa đầu tiền đình
• Tái phát từng đợt (phút–giờ)
• Thường kèm đau đầu và sợ ánh sáng
➋ TIA/Đột quỵ thân nền
• Đợt đơn lẻ hoặc tái phát
• Tuổi cao, yếu tố nguy cơ mạch máu
➌ Xơ cứng rải rác
• Triệu chứng tiến triển
• Người trẻ (20–40 tuổi)
• ± Viêm dây thần kinh thị giác hoặc INO (liệt cơ mắt trong nhân)
➍ U não
• Tiến triển dần
• Đau đầu, tăng áp lực nội sọ, dấu tk khu trú (+)
⸻
🟠 Nguyên Nhân Ngoại Biên
Dấu hiệu:
• Rung giật nhãn cầu một hướng
• ± Ù tai, mất thính lực
• Triệu chứng nặng hơn khi cử động đầu
👂 Nguyên nhân:
➊ Chóng mặt kịch phát lành tính (BPPV)
• Tái phát, đợt ngắn (giây)
• Kích hoạt bởi thay đổi tư thế
• Nghiệm pháp Dix-Hallpike dương tính
• Điều trị: Thủ thuật Epley
➋ Bệnh Ménière
• Tái phát từng đợt (phút–giờ)
• Mất thính lực cảm giác thần kinh + ù tai
• Điều trị: Hạn chế muối, thuốc lợi tiểu
➌ Viêm dây thần kinh tiền đình
• Đợt cấp tính, kéo dài vài ngày
• Thường sau virus
• Thính lực không bị ảnh hưởng
• Điều trị: Steroid, chăm sóc hỗ trợ
➍ Viêm mê đạo
• Tương tự viêm dây thần kinh tiền đình nhưng có mất thính lực
• Thường do virus
➎ Tác dụng thuốc
• Xem xét aminoglycoside, thuốc lợi tiểu quai
• Ngừng thuốc gây bệnh
➏ U thần kinh thính giác
• Mất thính lực một bên dần dần
• Chỉ định MRI/CT
⸻
🧪 Dấu Hiệu Lâm Sàng Hữu Ích
• Nghiệm pháp "Test of Skew": Mắt lệch dọc → trung ương
• INO (liệt nhãn cầu liên nhân): Gợi ý xơ cứng rải rác hoặc tổn thương thân não
• Nghiệm pháp Dix-Hallpike: Xác định BPPV (gây chóng mặt + rung giật nhãn cầu)
