TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI BỆNH THẤY KHÓ CHỊU VÌ ĐẶT ỐNG THÔNG JJ?

Việc phải đặt ống thông JJ (sonde JJ hay sonde double J) trong niệu quản có thể gây ra cảm giác không thoải mái cho nhiều người bệnh. Tuy nhiên, đây là một thủ thuật rất quan trọng được chỉ định cho một số tình trạng bệnh lý đường tiết niệu. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu lý do tại sao ống thông JJ lại cần thiết và một số vấn đề liên quan nhé.

1. Ống thông JJ là gì?

- Ống thông JJ niệu quản là một thiết bị y tế chuyên dụng được sử dụng để đặt vào niệu quản của những người mắc một số bệnh liên quan đến hệ tiết niệu. Cấu tạo của sonde JJ niệu quản là loại ống nhỏ đường kính khoảng 1.8-2.3 mm, dài 22-26 cm. Ống rỗng bên trong,  làm bằng silicon hoặc nhựa dẻo, 2 đầu cong hình chữ J (nên còn gọi là ống JJ hay double J). Ống được đặt trong niệu quản, một đầu ống móc vào bể thận và đầu móc còn lại trong bàng quang có tác dụng cố định giúp hạn chế di lệch ống lên trên hoặc xuống thấp. 

- Ống thông JJ có công dụng nong rộng niệu quản, giải quyết tình trạng tắc nghẽn ở niệu quản, đảm bảo lưu thông của dòng nước tiểu từ thận xuống bàng quang có hiệu quả, giúp giảm áp lực lên thận và tránh nguy cơ tổn thương thận. Ngoài ra ống thông JJ còn giúp bảo vệ niệu quản sau tán sỏi hoặc các phẫu thuật, thủ thuật trên hệ tiết niệu.

- Ống thông JJ thường được đặt ngược dòng nhờ thủ thuật nội soi bàng quang hoặc trong quá trình phẫu thuât. Một số trường hợp có thể đặt xuôi dòng thông qua lỗ mở thông qua da vào bể thận.

2. Khi nào cần đặt ống thông JJ?

Ống thông JJ có thể lưu trong cơ thể người bệnh từ vài tuần (ngắn hạn) đến 12 tháng (dài hạn) tùy theo tình trạng bệnh và loại ống thông. Những trường hợp bác sĩ chỉ định đặt ống sonde JJ niệu quản như sau:
- Ống thông JJ niệu quản thường được dùng để ngăn ngừa sự tắc nghẽn niệu quản sau phẫu thuật hoặc thủ thuật loại bỏ sỏi thận, sỏi niệu quản.
- Đặt ống thông JJ niệu quản sau phẫu thuật các bệnh lý thận và niệu quản để phòng ngừa biến chứng sau phẫu thuật như tắc nghẽn niệu quản, rò nước tiểu, …
- Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ đặt ống thông JJ niệu quản dài hạn để điều trị các tình trạng hẹp niệu quản hoặc niệu quản bị chèn ép do khối u, ung thư di căn, xâm lấn, xơ hóa sau phúc mạc, ...

3. Thời gian đặt ống thông JJ niệu quản trong cơ thể là bao lâu?
- Thời gian lưu ống thông JJ niệu quản cần được tuân thủ theo chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa. Thông thường, người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định rút ống thông sau 2 tuần, 4 tuần, 3 tháng, 6 tháng hoặc lâu hơn. Một số trường hợp đặc biệt sẽ phải lưu ống thông lâu dài và sẽ được thay định kỳ.
- Các loại ống thông JJ thông dụng có thể đặt được trong cơ thể tối đa 6 tháng. Loại ống thông chuyên dùng cho các bệnh nhân mạn tính cần đặt thời gian kéo dài hơn có hạn sử dụng lên tới 1 năm.

4. Đặt ống thông JJ niệu quản có an toàn không? Những biến chứng nào có thể xảy ra?

- Đặt ống thông JJ niệu quản thường an toàn, đa số trường hợp người bệnh có thể sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể gặp một số triệu chứng gây khó chịu, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày như tiểu ra máu, tiểu buốt, tiểu rắt, đau hông lưng, đau vùng bàng quang do ống sonde JJ cọ xát vào lớp lót bên trong của thận, niệu quản, bàng quang hoặc đầu sonde nằm trong bàng quang sẽ gây kích thích bàng quang.

- Nếu đặt ống thông JJ quá lâu sẽ đóng cặn, hình thành sỏi dọc theo nó sẽ dẫn đến tắc nghẽn thận, đau thận. Lưu ống thông JJ cũng làm tăng nguy cơ của nhiễm khuẩn đường tiết niệu.

5.  Rút bỏ ống thông JJ niệu quản có đau không?

- Thông thường rút bỏ ống thông JJ niệu quản chỉ mất vài phút qua thủ thuật nội soi bàng quang. Các bác sĩ sẽ đưa ống nội soi qua niệu đạo vào trong bàng quang và dùng kẹp gắp ống thông và rút ra ngoài. Sau khi rút ống thông, người bệnh có thể nằm theo dõi vài giờ, sau đó có thể về nhà ngay mà không cần nằm viện theo dõi. Ban đầu có thể sẽ xuất hiện những triệu chứng khó chịu như tiểu có máu, tiểu buốt, tiểu rắt, đau khi đi tiểu, ... nhưng sẽ biến mất sau khoảng 2 – 3 ngày. Hãy báo lại cho các bác sĩ biết hoặc đến khám lại ngay nếu các triệu chứng không hết hoặc nặng lên.
- Thông thường sau khi rút ống thông JJ khoảng tuần thứ 2 thì người bệnh có thể quan hệ tình dục được. Không nên quan hệ tình dục ngay khi vừa rút ống thông nhằm giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu cũng như có thể gây đau, đái máu.
- Người bệnh có thể vận động hoặc làm việc bình thường sau khi rút bỏ ống thông JJ niệu quản nếu không cảm thấy khó chịu.

6. Chăm sóc như thế nào trong thời gian lưu ống thông JJ trong niệu quản?

- Trong thời gian lưu ống sonde JJ trong niệu quản, người bệnh cần lưu ý chế độ sinh hoạt như sau:
+ Kiêng quan hệ tình dục 1 tuần đầu sau khi đặt sonde để giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu.
+ Ăn uống với chế độ hợp lý, hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá.
+ Uống nhiều nước khoảng trên 2 lít nước mỗi ngày (trừ những trường hợp đặc biệt như suy tim, suy thận, xơ gan, đang có phù, ... cần tham khảo ý kiến của bác sĩ).
+ Vận động nhẹ nhàng, tránh mang vác nặng và vận động quá sức. Khi đã đặt ống thông JJ, người bệnh nhân cần hạn chế tham gia vào các hoạt động thể thao và tránh những vận động mạnh trong thời gian này. Việc di chuyển hoặc vận động quá mạnh có thể làm ống JJ di chuyển, gây ra đau, chảy máu hoặc nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Nếu tập thể dục cần lựa chọn các bài tập nhẹ, vừa sức.
- Người bệnh cần tái khám đúng hẹn để bác sĩ kiểm tra, rút bỏ ống thông hoặc thay ống thông theo chỉ định. Không để ống thông JJ quá lâu sẽ dẫn đến nhiều nguy cơ như: hình thành sỏi xung quanh hoặc dọc theo ống thông JJ, suy thận, tắc niệu quản hoặc nhiễm trùng. Nếu lưu ống thông quá lâu quá trình rút bỏ ống thông sẽ khó khăn và có thể gặp nhiều biến chứng sau khi rút bỏ ống thông.

Kết luận: Mặc dù việc phải đặt ống thông JJ có thể gây ra sự khó chịu ban đầu cũng như trong quá trình lưu ống thông, nhưng đây là một thủ thuật cần thiết được chỉ định để điều trị một số bệnh lý thận và đường tiết niệu. Người bệnh hãy kiên nhẫn và tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để quá trình điều trị đạt kết quả tốt nhất. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại hãy liên hệ với các bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn chi tiết nhé!

Trich nguồn: Bs Đỗ Gia Tuyển