TẠI SAO LÚC NHỎ KHÔNG BỊ DỊ ỨNG, LỚN LÊN LẠI BỊ DỊ ỨNG?
Phụ huynh thắc mắc: "tại sao con em trước đây ăn cua không có vấn đề gì nhưng giờ ăn cua lại bị dị ứng?"
Điều này có thể được giải thích bởi các cơ chế sau:
1. Phát triển nhạy cảm miễn dịch sau nhiều lần tiếp xúc
Tích lũy IgE đặc hiệu: theo thời gian, hệ miễn dịch có thể tích lũy dần dần kháng thể IgE chống lại protein trong cua (đặc biệt là tropomyosin, một protein chính gây dị ứng trong hải sản). Khi lượng IgE đủ cao, lần tiếp xúc sau sẽ kích hoạt phản ứng dị ứng mạnh.
Giai đoạn “im lặng miễn dịch”: ở các lần ăn trước, cơ thể có thể chưa phản ứng ngay lập tức mà chỉ “học” cách nhận diện dị nguyên. Đến một thời điểm nhất định, cơ chế này chuyển sang giai đoạn hoạt động mạnh, gây dị ứng nặng.
2. Hiện tượng “dị ứng chéo” (Cross-Reactivity)
Tiếp xúc với dị nguyên tương tự: nếu trẻ tiếp xúc nhiều với các dị nguyên khác có cấu trúc protein tương tự cua (như tôm, gián, mạt bụi nhà), cơ thể có thể đã trở nên nhạy cảm với nhóm dị nguyên này. Khi bệnh nhân ăn cua, phản ứng dị ứng xảy ra do hệ miễn dịch “nhầm lẫn” và tấn công protein trong cua.
Gia tăng dị ứng do môi trường: các tác nhân môi trường như ô nhiễm, hóa chất, hoặc chất gây dị ứng mới có thể kích hoạt hiện tượng dị ứng chéo.
3. Suy yếu hàng rào bảo vệ cơ thể
Hệ tiêu hóa và miễn dịch thay đổi: khi trẻ lớn hơn, hàng rào niêm mạc ruột và hệ miễn dịch có thể thay đổi, khiến cơ thể hấp thụ nhiều hơn các protein không được tiêu hóa hoàn toàn từ thức ăn, làm tăng nguy cơ dị ứng.
Thay đổi hệ vi sinh đường ruột: các yếu tố như bệnh lý ruột (viêm ruột, hội chứng ruột kích thích), stress hoặc sử dụng thuốc kháng sinh có thể làm thay đổi hệ vi sinh đường ruột, góp phần kích hoạt dị ứng.
4. Biến đổi hệ miễn dịch
Hệ miễn dịch nhạy cảm hơn: do tuổi tác hoặc tình trạng viêm nhiễm trước đó, dẫn đến phản ứng dị ứng nặng hơn khi tiếp xúc với dị nguyên quen thuộc.
Dị ứng “khởi phát muộn” (Late-Onset Allergy): có những trường hợp dị ứng không xuất hiện ở trẻ nhỏ mà phát triển sau này. Điều này có thể do thay đổi cơ chế điều hòa miễn dịch theo tuổi và/hoặc tiếp xúc với dị nguyên liên tục gây kích hoạt hệ miễn dịch.
