🔬 PSA < 4 là BÌNH THƯỜNG? 🤔 Cập nhật ngay kiến thức về "chỉ số vàng" trong tầm soát Ung thư Tuyến tiền liệt (UTTTL)
1️⃣ QUÊN ngưỡng 4.0 ng/mL đi! 🚫 Khuyến cáo hiện đại đã chuyển sang NGƯỠNG PSA THEO TUỔI. Nhìn vào con số mà không gắn với tuổi của bệnh nhân là một thiếu sót lớn!
• 40-49 tuổi: < 2.5
• 50-59 tuổi: < 3.5
• 60-69 tuổi: < 4.5
• >=70 tuổi: < 6.5
👉 KEY TAKEAWAY: UTTTL hoàn toàn có thể xảy ra ngay cả khi PSA ở mức rất thấp!
2️⃣ PSA - CHỈ SỐ "KHÓ TÍNH" & DỄ BỊ NHIỄU SÓNG! ⚠️ Trước khi kết luận một chỉ số PSA là "bất thường", hãy check xem bệnh nhân có:
• Viêm/Nhiễm khuẩn tiết niệu: Tăng giả tạo rất cao! (Cần điều trị ổn và xét nghiệm lại sau 4-6 tuần).
• Mới sinh thiết TLT: Tăng mạnh, phải chờ 6-8 tuần mới XN lại.
• Đang dùng thuốc 5-ARI (Finasteride, Dutasteride) trị BPH: Thuốc này làm GIẢM 50% nồng độ PSA. => Phải NHÂN ĐÔI kết quả đọc được để ước tính giá trị thật!
3️⃣ KHI PSA RƠI VÀO "VÙNG XÁM" (4-10 ng/mL)? 💡 Đây là lúc các công cụ "xịn" hơn ra tay để tránh sinh thiết không cần thiết:
• %fPSA (freePSA/totalPSA): Tỷ lệ này CÀNG THẤP, nguy cơ ác tính CÀNG CAO. %fPSA < 10% ➡️ Nguy cơ cao (>50%) ➡️ Sinh thiết!
• PSAD (Mật độ PSA): Lấy PSA chia cho thể tích tuyến tiền liệt. Giúp phân biệt PSA tăng do ung thư hay do tuyến phì đại. PSAD > 0.15 ➡️ Rất gợi ý nguy cơ cao.
🔥 TÚM LẠI cho sinh viên: Đừng chỉ nhìn vào một con số PSA! Đánh giá nguy cơ UTTTL là cả một nghệ thuật, cần kết hợp ngưỡng theo tuổi, các yếu tố gây nhiễu, %fPSA, PSAD, và thăm khám lâm sàng.
Lưu lại bài viết này để đi lâm sàng tự tin hơn nhé! 💪
