ĐỌC XQUANG NGỰC LUÔN PHẢI GẮN VỚI LÂM SÀNG 
______

CHIA SẺ MIỄN PHÍ ĐỌC LẠI KHI CẦN 

Để đọc Xquang ngực cơ bản, bạn cần tuân thủ một số nguyên tắc và bước phân tích hệ thống. 

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

I. Các Nguyên tắc Cơ bản

🏜️🏜️🏜️

1. Kiểm tra Thông tin Bệnh nhân (Nguyên tắc số 1)

    ◦ Xác định bên phải hay trái của bệnh nhân trên phim.
    ◦ Kiểm tra tên, tuổi của bệnh nhân và ngày chụp để đảm bảo đúng người, đúng thời điểm. 

2. Đánh giá Kỹ thuật Chụp (Nguyên tắc số 4)

    ◦ Kiểm tra độ đâm xuyên của tia X (tia cứng hay mềm) để đánh giá chất lượng phim.

Tia mềm sẽ cho hình ảnh kém đậm, trong khi tia cứng cho hình ảnh đậm hơn.

    ◦ Xquang ngực bình thường thường có 90% là khí và 10% là nhu mô, mạch máu.

💎💎💎

3. Quan sát Sự Cân đối (Nguyên tắc số 3)

    ◦ Đánh giá tính cân đối của lồng ngực và các cấu trúc bên trong.
    ◦ Lưu ý rốn phổi bên trái thường cao hơn so với rốn phổi bên phải, mặc dù chứa các thành phần và có kích thước, đậm độ tương đương nhau.

4. Phân tích Không Bỏ sót (Nguyên tắc số 4)

    ◦ Phân tích theo một trình tự có hệ thống để không bỏ sót các tổn thương.

    ◦ Các vùng cần kiểm tra bao gồm: Vùng cổ, Vùng Ngực, Vùng Bụng, Khung xương, Trung thất, Màng phổi, Tạng dưới cơ hoành.

    ◦ Các thành phần giải phẫu Xquang bao gồm: Mô mềm (Soft Tissue), Xương (Bones), Bề mặt màng phổi (Pleural Surfaces), Trường phổi (Lung Fields), Rốn phổi (Hilum), Trung thất (Mediastinum), Vòm hoành (Diaphragmatic Domes).

5. Sử dụng Thuật ngữ Mô tả (Nguyên tắc số 5)

    ◦ Sử dụng các thuật ngữ mô tả chính xác thay vì kết luận nguyên nhân bệnh lý chỉ dựa vào hình ảnh (ví dụ: viêm, ung thư, lao, tự miễn).

    ◦ Mô tả các hình tăng sáng (hyperlucent) như kén, hang, bóng khí, khí thũng, nang khí, tổ ong thay vì dùng thuật ngữ ám chỉ bệnh học (ví dụ: hang lao). 

6. Kết hợp với Lâm sàng (Nguyên tắc số 6)

    ◦ Thông tin về diễn biến bệnh lý là rất quan trọng để xác định bản chất và mô tả chính xác một hình ảnh bất thường. 
________
🏕️🏕️🏕️🏕️🏕️🏕️🏕️

II. Nguyên lý Tạo ảnh và Các loại Đậm độ

• Khi tia X đi qua các cấu trúc khác nhau, chúng sẽ cho hình ảnh với mức độ cản tia tương ứng, từ kém đậm nhất (sáng, màu đen trên phim âm bản) đến đậm nhất (màu trắng). 
👇👇👇👇👇
• Có 5 loại đậm độ chính trên Xquang:

1. Khí (hơi trong phổi): Kém đậm nhất (sáng/đen)
    
2. Mỡ (lớp mỡ trong mô mềm): Đậm độ trung bình, đậm hơn khí. 

3. Sụn (đầu các xương sườn): Thường không thấy rõ. 

4. Nước (tim, mạch máu, gan): Đậm độ tương tự nhau. 

5. Xương (cấu trúc mô bình thường): Đậm nhất (màu trắng), tương đương cấu trúc mô vôi hoá. 

______

III. Các Tư thế Chụp Chính
Có bốn tư thế chính thường được sử dụng

1. Sau – Trước (PA)
2. Nghiêng
3. Nằm – Nghiêng (Lateral Decubitus)
4. Trước – Sau (AP) - không được liệt kê đầy đủ số 4 trong nguồn, nhưng PA, Nghiêng, Nằm-Nghiêng là 3 trong 4 tư thế chính. 
______

IV. Nhận diện các Bất thường trên Xquang

Các bất thường trên Xquang ngực có thể biểu hiện dưới dạng hình mờ hoặc tăng sáng. 
✏️✏️✏️✏️✏️✏️

A. Mô tả Hình Mờ (Opacities) Các bất thường phổi dạng hình mờ phổ biến dưới 4 dạng chính

1. Dạng Kết đặc (Consolidation):
    ◦ Là các bệnh lý có sự lấp đầy phế nang (thanh dịch, máu, mủ, tế bào) hoặc các chất khác, tạo ra hình mờ trong một thùy, một khu vực phổi, tản mạn, hoặc nhiều ổ có ranh giới rõ ràng. 

    ◦ Dấu hiệu nhận biết: Hình mờ kèm theo phế quản hơi (airbronchogram) cho thấy có sự lấp đầy phế nang. 

    ◦ Các loại kết đặc: Kết đặc thùy (Lobar consolidation), Kết đặc lan tỏa (Diffuse consolidation), Kết đặc đa ổ ranh giới không rõ (Multifocal ill-defined consolidations). 

    ◦ Ví dụ: Viêm phổi. 

2. Dạng Mô kẽ hay Lưới (Interstitial):
    ◦ Là các bất thường khu vực mô kẽ tạo ra các hình mờ dạng lưới, mảnh hay thô, hoặc các nốt nhỏ. 

    ◦ Có thể là mờ dạng lưới (Reticular interstitial opacities) hoặc mờ dạng nốt nhỏ (Fine Nodular interstitial opacities). 

    ◦ Trong phù kẽ, có thể thấy vân Kerley (ví dụ Kerley B là vệt mờ nằm ngang, 1-2cm gần màng phổi). 

    ◦ Tổn thương dạng lưới có thể là xơ hóa kẽ hoặc giãn phế quản. 

_____________

3. Dạng Nốt (Nodules) hay Khối (Mass):
    ◦ Là các hình mờ dạng tròn hoặc không tròn, đơn độc hoặc đa dạng. 
    ◦ Nốt mờ phổi đơn độc (Solitary Pulmonary Nodule): Là một hình mờ phổi đơn độc, riêng biệt, được bao quanh bởi phổi bình thường và không liên quan với viêm hạch, xẹp phổi hoặc tràn dịch màng phổi. 

    ◦ Có thể là nhiều khối (Multiple Masses). 

4. Dạng Xẹp (Atelectasis):
    ◦ Một phần hoặc toàn bộ một phổi không còn thông khí và bị co lại, trong phế nang không còn không khí và vùng phổi đó trở nên mờ và giảm thể tích. 

    ◦ Xẹp phổi dạng vệt (Plate-like atelectasis): Là hình mờ dạng vệt ở đáy phổi, dày 1-3mm và dài vài cm, thường gặp và không có ý nghĩa lâm sàng ở người già, người thở nông, hoặc sau mổ bụng. 
________
✏️✏️✏️✏️✏️✏️

B. Mô tả Hình Tăng Sáng (Hyperlucent)
• Có nhiều thuật ngữ để mô tả hiện tượng tăng sáng: kén, hang, bóng khí, khí thũng, nang khí, tổ ong. 

• Cần mô tả rõ ràng để tránh nhầm lẫn:
    ◦ Tăng sáng thành dày (Lucency with a thick wall): Gọi là hang (Cavity). 

    ◦ Tăng sáng thành mỏng (Lucency with a thin wall): Gọi là nang (Cyst). 

    ◦ Tăng sáng không có thành nhìn thấy được (Lucency without a visible wall): Gọi là khí thũng (Emphysema). 

• Tổn thương dạng hang phổi có thể do áp-xe, lao, ung thư, u, hoặc hoại tử phổi do thuyên tắc nhiễm trùng. 
__________

C. Dấu hiệu Bóng (Silhouette sign)

• Hai môi trường cản tia dạng nước ở cùng mặt phẳng sẽ xóa ranh giới của nhau.
• Hai môi trường cản tia dạng nước gần nhau mà không xóa ranh giới thì không cùng mặt phẳng.
___________

D. Khi Không Thể Định Dạng Được

• Trong trường hợp khó, có thể cần đến các kỹ thuật hình ảnh khác như CT scans, Xquang các tư thế khác, hoặc các kỹ thuật chẩn đoán khác như nội soi phế quản. 
• Luôn kết hợp với lâm sàng để đưa ra chẩn đoán chính xác.

_________
ĐỌC XQUANG PHỔI LUÔN NHỚ PHẢI KẾT HỢP VỚI LÂM SÀNG VÀ CẮT LỚP PHỔI (CÂN NHẮC TIÊM THUỐC CẢN QUANG) trong MỘT SỐ TRƯỜNG HỢP KHÓ PHÂN BIỆT. 
#luyenthinoitru
#onthinoitru
#nguyenhuythong