CHẨN ĐOÁN U TUYẾN YÊN
____
Ths BSNT Nguyễn Huy Thông
CHIA SẺ MIỄN PHÍ ĐỌC LẠI KHI CẦN
_____
SAU ĐÂY LÀ BẢN TÓM GỌN CÁC BẠN LƯU LẠI NHÉ
Việc chẩn đoán chính xác đòi hỏi sự kết hợp giữa các triệu chứng lâm sàng và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp cộng hưởng từ (MRI)
___
Triệu chứng lâm sàng của u tuyến yên có thể được chia thành ba nhóm chính:
* triệu chứng do khối u chèn ép
* triệu chứng do tăng tiết hormone, và
* triệu chứng suy chức năng tuyến yên.
_____________
1. Triệu chứng do khối u chèn ép tổ chức xung quanh
Các triệu chứng này xảy ra khi khối u phát triển và gây áp lực lên các cấu trúc lân cận trong não.
• Đau đầu: Đây là triệu chứng thường gặp, mức độ đau không nhất thiết tương ứng với kích thước của khối u.
• Rối loạn thị giác: Khi khối u chèn ép lên giao thoa thị giác, người bệnh có thể gặp các vấn đề như:
◦ Bán manh thái dương hai bên (mất thị trường ở hai bên thái dương).
◦ Mù màu đỏ, có nhiều điểm tối, hoặc thậm chí mù hoàn toàn.
___
• Tổn thương thần kinh sọ não: Nếu khối u xâm lấn sang hai bên và chạm đến xoang bướm, nó có thể làm tổn thương các dây thần kinh sọ III, IV, V1, và VI, gây ra các triệu chứng như:
◦ Song thị (nhìn đôi).
◦ Sụp mi.
◦ Liệt cơ mắt.
• Các triệu chứng thần kinh khác:
◦ Cơn động kinh, rối loạn bản thể, hoặc mất khứu giác có thể xuất hiện nếu khối u lan đến thùy thái dương và thùy trán.
◦ Nôn tái phát.
• Rối loạn nội tiết và chuyển hóa:
◦ Dậy thì sớm ở trẻ nhỏ hoặc suy sinh dục ở người lớn.
◦ Đái tháo nhạt, rối loạn cơ chế khát, rối loạn giấc ngủ, rối loạn nhiệt độ.
◦ Rối loạn ăn uống như ăn nhiều gây béo phì hoặc chán ăn.
_________________
2. Triệu chứng do tăng tiết hormone
Các triệu chứng này phụ thuộc vào loại hormone mà khối u sản xuất quá mức.
• U tiết Prolactin (Prolactinomas): Đây là loại u tuyến yên phổ biến nhất.
◦ Ở phụ nữ: Mất kinh nguyệt và chảy sữa bất thường.
◦ Ở nam giới: Giảm ham muốn tình dục (libido) và rối loạn cương dương.
• U tiết hormone tăng trưởng (GH):
◦ Gây ra bệnh khổng lồ (gigantism) nếu xuất hiện trước tuổi trưởng thành.
◦ Gây ra bệnh to đầu chi (acromegaly) nếu xuất hiện sau tuổi trưởng thành.
• U tiết ACTH (hormone kích thích vỏ thượng thận): Gây ra các triệu chứng của "Bệnh Cushing".
• U tiết TSH (hormone kích thích tuyến giáp): Biểu hiện bằng tình trạng cường giáp (hồi hộp, đánh trống ngực, sút cân, run tay) và bướu cổ to.
• U tiết Gonadotropin (FSH, LH): Người bệnh thường có triệu chứng suy sinh dục do giảm điều hòa chức năng của tuyến sinh dục, kèm theo các vấn đề về thị lực và nhức đầu.
__________________
3. Triệu chứng suy chức năng tuyến yên (Hypopituitarism)
Tình trạng này xảy ra khi khối u chèn ép hoặc phá hủy mô tuyến yên lành, làm giảm sản xuất các hormone cần thiết.
• Suy tuyến yên bẩm sinh hoặc ở trẻ nhỏ: Gây ra các rối loạn nặng nề về tuyến giáp, sinh dục, thượng thận và sự phát triển.
• Giảm tiết ACTH: Có thể gây hạ huyết áp, sốc, hạ đường huyết, buồn nôn, mệt lả và hạ natri máu.
• Suy giáp: Người bệnh có thể có các triệu chứng suy giáp trên lâm sàng.
• Rối loạn chức năng sinh dục:
◦ Phụ nữ: Rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh.
◦ Nam giới: Rối loạn sinh dục và giảm nồng độ testosterone.
• Thiếu GH: Thường xảy ra khi người bệnh đã thiếu ít nhất hai loại hormone khác của tuyến yên.
NGUYỄN HUY THÔNG
